در این میان آژانسهای مسافرتی با بهره گرفتن از اینترنت در عرصه طرحهای تخصصی گردشگری و در چارچوب شناخت زمان تعطیلات به همراه پاسخگویی به نیازهای گردشگران مبادرت به بازاریابی گردشگری در مقاصد مختلف نمودند.
به طور کلی استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و گسترش آن در زمینه عرضه و تقاضای گردشگری سبب آن شد که گردشگران قبل از سفر به ارزیابی و بررسی وضعیت مقاصد بپردازند و تجربه ای مجازی را در چارچوب دورنمایی گردشگر در ذهن خود شکل دهد. علاوه بر آن این امر زمینه های دموکراتیک شدن امر انتخاب مقاصد را برای سفر فراهم آورده که بر بستری از لیبرالیسم حاصل از جهانی شدن تسهیل شده است.
محصول گردشگری در یک تنوع خاص در برگیرنده پاسخگویی به تقاضای شخصی و متکثر گردشگران بوده و گردشگران را قادر میسازد در راستای انگیزه های شخصی و تمایلات خود به انتخاب مقاصد گردشگری برای سفر بپردازند.
از دیگر تغییرات حاصل از گردشگری الکترونیکی در زمینه عرضه محصول گردشگری، شکل گیری سازمانهای مدیریت مقاصد میباشد.این سازمانها در زمینه گردشگری با ارائه انواع خدمات الکترونیکی ، امکان جستجو و برنامه ریزی سفر را برای گردشگران فراهم میآورند.
وظایف این سازمانها در برگیرنده، مدیریت منابع گردشگری ، برنامه ریزی برای فعالیتهای گردشگری، تبلیغ و بازاریابی، آموزش کارکنان و عرضه خدمات مورد نیاز گردشگران میباشد.
این سازمانها در واقعه لایه میانی را در گردشگری الکترونیکی مابین عرضه و تقاضا شکل می دهند از یک سو در زمینه عرضه روند تقاضا در بازار گردشگری در
جهان و مناطق مختلف و جهت گیری تقاضا را برای مقاصد فراهم میآورند و از دیگر سو با کسب اطلاعات لازم از مقاصد،آن اطلاعات را در اختیار گردشگران قرار میدهند.
باید گفت نظر به ماهیت گردشگری، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند در بهبود کار آیی تحویل خدمات و معاملات و همچنین پیش بینی فرصت جهت میسر ساختن دستیابی دامنه گسترده و متنوعی از تجارب در زمینه های گوناگون گردشگری بسیار مفید واقع گردد.
در عرصه جهانی توسعه ITتاثیرعمیقی بر بخش گردشگری و مسافرت داشته است و این مهم همچنان در حال تغییر دادن ساختار و فرایند های آن میباشد.
در این میان روابط عمومی الکترونیک و شبکه های مجازی نیز میتوانند دو بازوی مهم در گسترش فعالیتهای گردشگری در جهان باشند چرا که گردشگری بر پایه
این مطلب را هم بخوانید :
مقاله (حقوق) عوامل ایجاد تعارضات زناشویی - ایده یابان پویا " جدیدترین مقالات و آموزش های کاربردی "
اصل مهم روابط عمومی و اطلاع رسانی استوار است . (حنفیزاده و همکاران، 1385، ص31)
اصول زیر مد نظر قرار گیرند:
1-1 طراحی بر مبنای آیندهنگری
1-2 طراحی بر مبنای سلامت و ایمنی طراحی بر مبنای جداسازی آسان
1-3 طراحی بر مبنای سهولت بازیافت و پایین بودن آلودگی و استفاده از حداقل انرژی
1-4 طراحی بر مبنای استفاده هرچه کمتر از مواد و اجزاء تشکیلدهنده کالا
1-5 طراحی بر مبنای کاربرد ساده
2- موضع سازی 3- قیمتگذاری 4- تدارکات سبز 5- بازاریابی ضایعات 6- ترفیع سبز 7- ائتلافهای سبز (معین نژاد، 1390). با توجه به شیوع بیماری تب مالت و به لحاظ اینکه در تابستان 1392 موضوع مورد نظر انتخاب شد همچنین وجود منطقهای که در آن هم صنایع لبنی سنتی و صنعتی در کنار هم مشغول فعالیت هستند. محصولات خود را با نشانهای تجاری گوناگونی به فروش میرساند. بیماری تب مالت ازجمله بیماری مشترک انسان و حیوان است که با محیط آلوده زندگی حیوانات اهلی در ارتباط است و منجر به خط افتادن سلامت انسان از طریق مصرف محصولات لبنی میشود. شرکت مانیزان را به این دلیل انتخاب شد مصرفکننده زیادی در استان کرمانشاه دارد و نشان تجاری این شرکت در بین مردم استان شناخته شده است. به دنبال پژوهشی برآمدهایم تا تأثیر استراتژی بازاریابی سبز را بر بهبود نشان تجاری این شرکت بررسی نماییم.
1-3- هدف کلی پژوهش:
اهداف آرمانی:حفظ سلامت انسان اهداف کلی:1- بررسی تأثیرگذاری مثبت استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود برند 2- تأثیرگذاری مستقیم جداگانه مؤلفههای استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود برند. اهداف ویژه و کاربردی:استفاده صنایع لبنی در بهرهگیری استراتژی بازاریابی سبز بر بهبود برند تجاری خود.
1-4-اهداف فرعی:
1-4-1- تأثیرگذاری محصول سبز بر بهبود نشان تجاری
1-4-2 -تأثیرگذاری قیمت سبز بر بهبود نشان تجاری
1-4-3- تأثیرگذاری ترفیع سبز بر بهبود نشان تجاری
1-4-4-تأثیرگذاری طراحی سبز بر بهبود نشان تجاری
1-4-5- تأثیرگذاری کاهش ضایعات بر بهبود نشان تجاری
1-4-6- تأثیرگذاری ائتلاف سبز بر بهبود نشان تجاری
این مطلب را هم بخوانید :
1-5-پرسشهای پژوهش:
1-5-1-چگونه استراتژی های بازاریابی سبز بر بهبود نشان تجاری تأثیرگذار هستند؟
1-5-2- برای بهبود بخشیدن به نشان تجاری استراتژی بازاریابی سبز چقدر میتواند اثرگذار باشد؟
-6-فرضیههای پژوهش:
1-6-1- محصول سبز بر فعالیتهای اجتماعی تأثیر دارد
1-6-2- قیمت سبز بر فعالیتهای اجتماعی تأثیر دارد
1-6-3- ترفیع سبز بر فعالیتهای اجتماعی تأثیر دارد
1-6-4- طراحی سبز بر فعالیتهای زیستمحیطی تأثیر دارد
1-6-5- کاهش ضایعات بر فعالیتهای زیستمحیطی تأثیر دارد
1-6-6– ائتلاف سبز بر فعالیتهای زیستمحیطی تأثیر دارد
1-6-7- فعالیتهای اجتماعی بر بهبود نشان تجاری تأثیر دارند
1-6-8- فعالیتهای زیستمحیطی بر بهبود نشان تجاری تأثیر دارند
1-6-9- بهبود نشان تجاری ارتباط مستقیم با استراتژی بازاریابی سبز دارد.
1-7-روش پژوهش:
پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی هست و توسط پرسشنامههای استاندارد که موفقیت برند در آنها پژوهش صورت گرفته طراحیشده است با لحاظ کردن روایی و پایایی آن اقدام به تحلیل پژوهش میشود.
جامعه آماری: همهی مصرفکنندگان محصولات لبنی شرکت لبنیات مانیزان شهرستان اسلامآباد غرب
فرمول حجم نمونه:
نمونهها از نوع تصادفی میباشند.
نرمافزار سنجش دادهها : spss21
4-5-2- نمره کل سبک هویت اطلاعاتی با تفکر انتقادی.. 84
4-5-3- مفروضه خطی بودن سبک هویت هنجاری با تفکر انتقادی.. 85
4-5-4- نمره کل سبک هویت هنجاری با تفکر انتقادی.. 85
4-5-5- مفروضه خطی بودن سبک هویت سردرگم/اجتنابی با تفکر انتقادی.. 86
4-5-6- نمره کل سبک هویت سردرگم/اجتنابی با تفکر انتقادی.. 86
4-7-1. محاسبه اول:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، خلاقیت، انسجام اجتماعی.. 87
4-7-2. محاسبه دوم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، خلاقیت،پذیرش اجتماعی 89
4-7-3. محاسبه سوم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، خلاقیت،مشارکت اجتماعی.. 90
4-7-4. محاسبه چهارم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، خلاقیت، انطباق اجتماعی.. 92
4-7-5. محاسبه پنجم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، خلاقیت، شکوفایی اجتماعی.. 93
4-7-6. محاسبه ششم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، بالندگی ، انسجام اجتماعی.. 95
4-7-7. محاسبه هفتم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، بالندگی،پذیرش اجتماعی 96
4-7-8. محاسبه هشتم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، بالندگی ،مشارکت اجتماعی.. 98
4-7-9. محاسبه نهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، بالندگی ، انطباق اجتماعی.. 100
4-7-10. محاسبه دهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، بالندگی ، شکوفایی اجتماعی.. 101
4-7-11. محاسبه یازدهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، تعهد، انسجام اجتماعی.. 103
4-7-12. محاسبه دوازدهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، تعهد ،پذیرش اجتماعی 104
4-7-13. محاسبه سیزدهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، تعهد ،مشارکت اجتماعی.. 106
4-7-14. محاسبه چهاردهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، تعهد ، انطباق اجتماعی.. 107
این مطلب را هم بخوانید :
4-7-15. محاسبه پانزدهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت اطلاعاتی، تعهد ، شکوفایی اجتماعی.. 109
4-8-16. محاسبه شانزدهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری، خلاقیت، انسجام اجتماعی.. 110
4-8-17. محاسبه هفدهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری ، خلاقیت،پذیرش اجتماعی 112
4-8-18. محاسبه هجدهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری ، خلاقیت،مشارکت اجتماعی.. 113
4-8-19. محاسبه نوزدهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت ا هنجاری ، خلاقیت، انطباق اجتماعی.. 115
4-8-20. محاسبه بیستم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری ، خلاقیت، شکوفایی اجتماعی.. 116
4-8-21. محاسبه بیست و یکم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری، بالندگی، انسجام اجتماعی.. 118
4-8-22. محاسبه بیست و دوم ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری ، بالندگی ،پذیرش اجتماعی 119
4-8-23. محاسبه بیست و سوم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری ، بالندگی ،مشارکت اجتماعی.. 121
4-8-24. محاسبه بیست و چهارم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت ا هنجاری ، بالندگی ، انطباق اجتماعی.. 122
4-8-25. محاسبه بیستم و پنجم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری ، بالندگی شکوفایی اجتماعی.. 124
4-8-26. محاسبه بیست و ششم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری، تعهد، انسجام اجتماعی.. 125
4-8-27. محاسبه یست و هفتم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری ، تعهد ،پذیرش اجتماعی 127
4-8-28. محاسبه بیست و هشتم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری ، تعهد ،مشارکت اجتماعی.. 129
4-8-29. محاسبه بیست و نهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت ا هنجاری ، تعهد ، انطباق اجتماعی.. 130
4-8-30. محاسبه سیام:ضرایب رگرسیونی سبک هویت هنجاری ، تعهد ، شکوفایی اجتماعی.. 77
4-9-31. محاسبه سی و یکم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی، خلاقیت، انسجام اجتماعی.. 134
4-9-32. محاسبه سی و دوم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، خلاقیت،پذیرش اجتماعی 136
4-9-33. محاسبه سی وسوم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، خلاقیت،مشارکت اجتماعی.. 138
4-9-34. محاسبه سی و چهارم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، خلاقیت، انطباق اجتماعی.. 139
4-9-35. محاسبه سی وپنجم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، خلاقیت، شکوفایی اجتماعی.. 141
4-9-36. محاسبه سی وششم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، بالندگی ، انسجام اجتماعی.. 143
4-9-37. محاسبه سی وهفتم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، بالندگی،پذیرش اجتماعی 145
4-9-38. محاسبه سی وهشتم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، بالندگی ،مشارکت اجتماعی.. 147
4-9-39. محاسبه سی و نهم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، بالندگی ، انطباق اجتماعی.. 148
4-9-40. محاسبه چهلم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، بالندگی ، شکوفایی اجتماعی.. 150
4-9-41. محاسبه چهل و یکم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت ا سردرگم/اجتنابی ، تعهد، انسجام اجتماعی.. 151
4-9-42. محاسبه چهل و دوم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، تعهد ،پذیرش اجتماعی .
4-9-43. محاسبه چهل و سوم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت ا سردرگم/اجتنابی ، تعهد ،مشارکت اجتماعی.. 155
4-9-44. محاسبه چهل و چهارم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی ، تعهد ، انطباق اجتماعی.. 156
4-9-45. محاسبه چهل و پنجم:ضرایب رگرسیونی سبک هویت سردرگم/اجتنابی، تعهد ، شکوفایی اجتماعی.. 158
فهرست تصاویر و نمودارها
عنوان صفحه
تصویر ۱. « تصویر ۱. «ابعاد سلامت اجتماعی کیینز » 30
نمودار ۱.1 « وضعیت پایگاههای هویتی مارسیا » 36
دیاگرام 3-1. « مسیر متغیر تعدیلگر » .
فصل نخست: کلیات پژوهش
1-1. مقدمه
از مباحث مهم در دورهی نوجوانی شکلگیری هویت[1] است. رسیدن به یک هویت منسجم پیش نیاز رشد بهینه فرد در تمام دوران زندگی است و نرسیدن به چنین هویتی میتواند زمینه ساز آسیبهای روانی – اجتماعی بسیار باشد. هویت زمینه سازِ اساس شخصیت در بزرگسالی را نشان میدهد. در صورتی که پایه آن قوی باشد یک هویت فردی محکم حاصل میشود در غیر این صورت نتیجه آن چیزی است که اریکسون آن را هویت گم گشته مینامد وی شکل گیری هویت را برای آماده کردن نوجوان به عنوان فردی آماده انجام تکلیف در بزرگسالی، لازم میداند (برک[2]، ترجمهی سید محمدی، 1382). ناکامی در دستیابی به هویت، به عدم صمیمیت یا فاصلهگذاری منجر میشود. فاصله گذاری، به آمادگی برای فاصله گرفتن از مردم و موقعیتهایی که ممکن است هویت فرد را نقض کند، اطلاق میشود. بنابراین حل موفقیتآمیز مباحث هویت نه تنها برای سلامت فرد مهم است بلکه برای روابط نیز دارای اهمیت است (شوارتز[3]، 2001).
محققان بسیاری سعی بر آن داشتهاند تا به بررسی دقیق سازه هویت و پیامد آن بر زندگی فرد بپردازند. از جملهی این محققان اریکسون[4] است. مفهوم هویت برای اولین بار از مکتب روانکاوی و از سوی اریکسون (1965) مطرح شد وی شکلگیری هویت را تکلیف اساسی دوری نوجوانی میداند. اریکسون اولین فردی بود که چارچوبی برای فهم فرایند شکلگیری هویت ارائه داد. اریکسون شکلگیری هویت فردی را نشانهای از سازگاری و تعادل در این دوره یاد میکند. چنان چه هویت نوجوان در طی زمان و تجربیات حاصل از برخورد اجتماعی درست شکل گیرد سلامت روانی نوجوان تضمین میشود (اریکسون، 1968).
مارسیا[5](1966) نیز بر اساس نظریهی اریکسون در این رابطه به ارائه پایگاههای هویت با توجه به دو بعد کاوشگری و تعهد در نوجوانان پرداخته است. وی بر اساس نظریهی اریکسون، 2 مفهوم اساسی” اکتساب و تعهد ” را برای رشد هویت مطرح میکند و چهار وضعیت هویت را مطرح می کند که عبارتند از:
1- هویت موفق[6] 2- هویت سردرگم[7] 3- هویت دیررس [8]4- هویت زودرس[9].
مارسیا اگرچه مفهوم هویت را وسیع کرد اما محدود و ایستا بودن، انتقادی بود که به وضعیت پایگاههای هویت مطرح شد زیرا زیربنای رشد یا تحول هویت را که که درک و فهم فرایندهای پویای روانی – اجتماعی است محدود میکند. از این رو نظریهپردازان جدید به جای بررسی پیامدهای شکلگیری هویت و پایگاههای هویتی به بررسی فرایندهای زیربنایی شکلگیری هویت پرداختهاند از جمله برزونسکی[10] را میتوان نام برد. برزونسکی (1990) بر اساس فرایندهای شناختی – اجتماعی وضعیتهای هویت مارسیا را در چگونگی شکلگیری، حفظ و تطابق هویت در نوجوانان پرداخت و برای اولین بار از سبک هویت نام برد و سه سبک، 1- سبک اطلاعاتی[11] 2- سبک هنجاری[12] 3- سبک سردرگم/ اجتنابی[13] را معرفی میکند (برزنسکی و فراری[14]، 1996).
نتایج کارکرد این محققان و دیگر پژوهشگران در این زمینه نشان داده است که اگر فرد بر مبنای درستی به هویت برسد هم در زمینههای مختلف فردی چون تحصیل، کار، ازدواج،انتخاب دوست، و… هم در زمینه های اجتماعی از جمله روابط اجتماعی، مواجه با ارزشها وعقاید مختلف، سلامت اجتماعی[15]، و…..تاثیر آن انکارناپذیر است زیرا بر اساس هویت است که فرد میداند در هر موقعیتی، چه موضعای بگیرد و چه تصمیمی اتخاذ کند. از طرفی برای رسیدن به یک هویت یافتگی موفق راههای بسیاری ارائه شده است که یکی از موثرترین این راهها برا دستیابی به هویت موفق و تثبیت شده، بهرهگیری از تفکر بویژه گرایش به تفکر انتقادی[16] است.
به طور خلاصه، همان گونه که اشاره شد از جمله عواملی که از شکل گیری هویت تاثیر میپذیرد و در برون دادهای رفتاری فرد، در ارتباط با دیگران مطرح میشود متغیر سلامت اجتماعی است. ازطرفی از عواملی که می تواند شدت این رابطه را تحت تاثیر قرار دهد متغیر گرایش به تفکر انتقادی است. البته میزان این شدت رابطه به نقش این متغیر به عنوان نقش واسطهای یا تعدیلگر متفاوت خواهد بود. به طور کلی هدف اصلی این پژوهش نیز بررسی نقش گرایش به به تفکر انتقادی در ارتباط با سبکهای هویت و سلامت اجتماعی است
1-2. بیان مسئله
برخی از روانشناسان معتقدند انسان در دورهی نوجوانی از نظر روانی تولدی دوباره مییابد و در عین حال بحرانیترین زمان برای سازگاری و شکلگیری شخصیت است. زیرا فرد با یک سری از تغییرات ناگهانی مواجه میشود باورها و انتظارات وی تغییر یافته، دنیای آشنای کودکی را پشت سر گذاشته و خود را با دنیای جدید و پیچیده رو به رو میبیند. کسب هویت، پاسخ نوجوان برای درک خود است که در حین داشتن چیزهای مشترک با دیگران، از آنها متمایز و جدا میشود. با تشکیل هویت، زندگی فرد هدفی معنادار پیدا میکند ( برزونسکی ،1992؛ به نقل فارسی نژاد و همکاران ، 1386 ).
با اینکه اوج هویتیابی مختص دورهی نوجوانی است اما با استناد به نظریات جدید در این راستا، دستیابی به هویت معمولا در دههی سوم زندگی فرد رخ میدهد. لطفآبادی (1384) علت طولانی شدن دوران نوجوانی را، پیچیدگیهای زندگی در جوامع امروزی، طولانی شدن تحصیلات، و مشکلات استقلال اقتصادی و به دنبال آن دیرتر جدا شدن از والدین و تشکیل زندگی مستقل، بیان میکند. رسیدن به این استقلال در بسیار از موارد در سن 20 -25 سالگی میرسد.
در این دوره جوانان تلاش میکنند تا به خودمختاری و استقلال بیشتری دست یابند تا بتوانند نقشهای بزرگسالی را بپذیرند، روابط دوستانه و صمیمانه جدیدی تشکیل دهد و حس هویت خود را تحکیم یا بازسازماندهی کند (بروکس و دوبویس[17]، 1995).
از عواملی که از شکل گیری هویت تاثیر میپذیرد و در برون دادهای رفتاری فرد ، در ارتباط با دیگران مطرح میشود متغیر سلامت اجتماعی[18] است. به طوری که انتظار میرود افرادی که در دستیابی به هویت موفق بوده اند ارزیابیهایی مثبت در رفتارها و بازخوردهای خود دارا هستند و به طور کلی از سلامت اجتماعی بالاتری بهرهمند هستند.
گنجی (1385)، شکلگیری و رشد هویت را از طریق روابط و معاشرت با دیگران و در بطن اجتماع میداند در این بین آنچه بیشترین اهمیت را دارد سلامت روانی، ذهنی و اجتماعی است. بنابراین در کسب هویت هم خود فرد، هم عوامل دیگری از جمله محیط و اجتماع، اعضای خانواده، همکاران، همسایگان و به طور کلی اجتماع نیز تاثیر خواهد گذاشت و فرد در صورتی از سلامت اجتماعی بهنجار برخوردار خواهد بود که بتواند با محیط خود سازگار شود چنین فردی میتواند تغیرات فردی و اجتماعی را یکپارچه کند و به خویشتن پنداری مثبتی دست یابد و هویت خود را شکل دهد، اگر نتواند به چنین هویتی دست یابد با هویتی سردرگم و به عبارتی با بیهویتی مواجه خواهد شد که پیامد چنین هویتی تزلزل در اعمال و رفتار، و به خطر افتادن سلامت اجتماعی فرد است
سازمان بهداشت جهانی(who ) سلامت اجتماعی را به عنوان یکی از عوامل بهداشت روان برمیشمرد. در تعریف سلامت اجتماعی، تاکید به ارزیابی شخصی فرد از نحوهی عملکردش در اجتماع و نگرش وی نسبت به افراد و گروهای اجتماعی است (کیس ،2002).
« سلامت اجتماعی ظرفیت کامل زندگی کردن به شیوهای است که مارا قادر به درک ظرفیتهای طبیعی خود میکند و به جای جدا کردن ما از سایر انسانهایی که دنیای ما را میسازند، نوعی وحدت بین ما ودیگران به وجود میآورند. سلامت اجتماعی نقش محافظت کنندهای در مقابل با فشارهای روانی دارد که از فرد در مقابل وقایع فشارآور زندگی اجتماعی حمایت میکند» ( صبوری، 1390، 19و20).
تحقیقات زیادی نشان دادند آنچه در تقویت عملکرد و سلامت روانی – اجتماعی فرد نقش مهمی ایفا میکند تعهدات ثابت شخص است به طوری که افرادی که تعهد کمتری دارند یعنی یک دیدگاه ثابت و روشن در مورد خود و دنیایی که در آن زندگی میکنند ندارند، امکان دارد اجتماع را به صورت یک مجموعه پر از هرج و مرج، تصادفی و بدون هیچ قابلیت پیش بینی که نمیتوان مدیریت کرد بپندارند یعنی از سلامت اجتماعی پایینی برخوردار هستند (برزونسکی، 2003).
از طرفی تشکیل هویت در دوران نوجوانی دارای دو وجه متضاد است یکی انطباق با خود یا “خود اثبات گرا” و دیگری انطباق با محیط ویا “خود فزاینده” است زمانی که بین این دو جنبه متفاوت از خود، عدم تعادل رخ دهد تعادل روانی و سلامت فرد را به خطر میکشاند. تغییر در عملکرد شخصی و اجتماعی به عنوان منبع پردازش از اطلاعات باعث ایجاد این عدم تعادل میشود. انطباق موثر با محیط به معنی سازگاری با مجموعه ای از نظامهای بیرونی مثل دوستان، همسالان، نقشهای تجویز شده از سوی گروههای اجتماعی و نظامهای آموزشی است. که پیش نیاز سلامت اجتماعی فرد را تأمین میکند(کیس ،1998 ؛ به نقل فارسی نژاد و همکاران ، 1386).
بنابراین تا این جا این مطلب قابل برداشت است که، طی شدن فرایند هویتیابی موفق، به فرد در زمینه های تصمیمگیری و موضعگیری کمک می کند و وی را از تشویش، اضطراب و بحران روانی رها میسازد و به تبع آن سلامت اجتماعی فرد را قابل پیش بینی می کند. در این راستا نیز پژوهشهایی انجام گرفته و راهکارهایی در جهت کمک به طی شدن موفق مسیر هویت و از آن سو عواملی که از آن تاثیر میپذیرد پیشنهاد داده شده است. یکی از این راهها که مورد بررسی تحقیق حاضر نیز هست توجه به رشد شناختی و چند بعدی بودن مقولهی تفکر و به ویژه عنایت به گرایش به تفکر انتقادی است.از جمله افرادی که در این زمینه پژوهشهایی انجام داده است فردی به نام کرتینر[19] بود.
کرتینر، توجه فلسفی به انسان را در مطالعات روانشناسی وارد کرد و هویت را از دیدگاه رشدی – اخلاقی[20] و وجودگرا[21]، مفهومسازی نمود. او بر انتخاب[22]، کنترل خود[23]، مسئولیت پذیری[24] و یگانگی[25] ویژگی تاکید داشت. وی مانند اریکسون هویت را ناشی از از هر دو عامل خود[26] و جامعه میداند؛ هم چنین بین ساختار شخصیت فرد و سازمانهای اجتماعی، ارتباط متقابل قائل است، به طوری که هر کدام میتواند موجب رشد دیگری شود. بیشترین سهم کرتینر در ادبیات هویت، معرفی مجموعهای از قابلیتهایی است که میتواند کیفیت رشد هویت را بهتر کند. کرتینر با تکیه بر مسئولیتپذیری اجتماعی و این که فرد مسئول انتخابهای خود است هویت اجتماعی را همتراز هویت فردی میداند و به تئوریهای نئواریکسونی کمک میکند تا بتواند نسبت به تئوری وضعیت هویت مارسیا، از ابعاد بیشتری به این قضیه بپردازند. کرتینر پیمودن مسیر اکتشاف در فرایند هویت یابی را نیازمند داشتن مهارت های حل مسئله میداند که این مهارتها از تفکر انتقادی سرچشمه میگیرند (شوارتز ،2000؛ به نقل ازجوادزاده شهشهانی، 1383 ) .
لیپمن (2003) تفکر انتقادی را به عنوان تفکری کاربردی معرفی میکند که استفاده از آن تغیراتی عقلانی حاصل میآورد. دو سویه است که در پایینترین حد اتکای آن، قضاوت است و در بیشترین حد آن عمل کردن به قضاوتهاست میتوان سه خصصیه را برای آن برشمرد: 1- تکیه بر ملاکها 2- خود تصحیحگر است 3- حساس به زمینههای وقوع است ( به نقل از عباسی، 1380). از آن جا که تفکر انتقادی
4-5 پیشنهادات پژوهشی.. 144
5-5 پیشنهادات کاربردی.. 144
منابع فارسی.. 147
منابع لاتین.. 162
پیوست… 201
فهرست جدول ها
جدول 1-4: آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن توزیع نمرات متغیرهای تحقیق.. 91
جدول 2-4: آمارهای توصیفی نمرات تاب آوری،کیفیت زندگی و رفتارهای پرخطر. 92
جدول 3-4: آمارهای توصیفی نمرات کیفیت زندگی به تفکیک پیشآزمون و پس آزمون درگروههای آزمایش و کنترل 92
جدول 4-4: آمارهای توصیفی نمرات ابعاد کیفیت زندگی به تفکیک پیشآزمون و پس آزمون درگروههای آزمایش و کنترل 93
جدول 5-4: آمارهای توصیفی نمرات رفتارهای پرخطر به تفکیک پیشآزمون و پس آزمون درگروههای آزمایش و کنترل 96
جدول 6-4: تحلیل واریانس برای بررسی همگنی شیب های خطوط رگرسیون نمرات تاب آوری بین گروه آزمایش و گروه کنترل.. 99
جدول 7-4: نتایج آزمون لون برای بررسی همگنی واریانس نمرات تاب آوری بین گروههای آزمایش وکنترل.. 99
جدول 8-4: میانگین تعدیل شده و خطای معیار نمرات تاب آوری در دانش آموزان گروههای آزمایش و کنترل 100
جدول 9-4: نتایج تحلیل کواریانس یک متغیره روی نمرات تاب آوری بین گروههای آزمایش و کنترل.. 100
جدول 10-4: تحلیل واریانس برای بررسی همگنی شیبهای خطوط رگرسیون نمرات کیفیت زندگی بین گروه آزمایش و گروه کنترل.. 102
جدول 11-4: نتایج آزمون لون برای بررسی همگنی واریانس نمرات کیفیت زندگی بین گروههای آزمایش وکنترل 102
این مطلب را هم بخوانید :
جدول 12-4: میانگین تعدیل شده و خطای معیار نمرات کیفیت زندگی در دانش آموزان گروههای آزمایش و کنترل 103
جدول 13-4: نتایج تحلیل کواریانس یک متغیره روی نمرات کیفیت زندگی بین گروههای آزمایش و کنترل.. 103
جدول 14-4: آزمون باکس جهت بررسی همگنی ماتریس کواریانس…. 104
جدول 15-4: نتایج آزمون لون برای بررسی همگنی واریانس نمرات مؤلفههای کیفیت زندگی.. 105
جدول 16-4: نتایج آزمون های چند متغیره روی نمرات مؤلفههای کیفیت زندگی در دانش آموزان.. 106
جدول 17-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات سلامت جسمانی.. 107
جدول 18-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات سلامت جسمانی.. 107
جدول 19-4: آزمون باکس جهت بررسی همگنی ماتریس کواریانس…. 108
جدول 20-4: نتایج آزمون لون برای بررسی همگنی واریانس نمرات مؤلفههای سلامت جسمانی.. 109
جدول 21-4: نتایج آزمونهای چند متغیره روی نمرات مؤلفههای سلامت جسمانی در دانش آموزان.. 109
جدول 22-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات عملکرد جسمانی.. 110
جدول 23-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات مشکلات جسمانی.. 111
جدول 24-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات درد جسمانی.. 111
جدول 25-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات سلامت عمومی.. 112
جدول 26-4: آزمون باکس جهت بررسی همگنی ماتریس کواریانس…. 113
جدول 27-4: نتایج آزمون لون برای بررسی همگنی واریانس نمرات مؤلفههای سلامت جسمانی.. 113
جدول 28-4: نتایج آزمون های چند متغیره روی نمرات مؤلفههای سلامت روانی در دانش آموزان.. 114
جدول 29-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات سرزندگی.. 115
جدول 30-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات عملکرد اجتماعی.. 115
جدول 31-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات مشکلات هیجانی.. 116
جدول 32-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات سلامت عمومی.. 117
جدول 33-4 درصد هر یک از رفتارهای پرخطر در گروه آزمایش و کنترل………………………………………………118
جدول 34-4: تحلیل واریانس برای بررسی همگنی شیب های خطوط رگرسیون نمرات رفتارهای پرخطر بین گروه آزمایش و گروه کنترل.. 119
جدول 35-4: نتایج آزمون لون برای بررسی همگنی واریانس نمرات رفتارهای پرخطر بین گروههای آزمایش و کنترل 120
جدول 36-4: میانگین تعدیل شده و خطای معیار نمرات رفتارهای پرخطر در دانش آموزان گروههای آزمایش وکنترل 120
جدول 37-4: نتایج تحلیل کواریانس یک متغیره روی نمرات رفتارهای پرخطر بین گروههای آزمایش و کنترل 121
جدول 38-4: آزمون باکس جهت بررسی همگنی ماتریس کواریانس…. 122
جدول 39-4: نتایج آزمون لون برای بررسی همگنی واریانس نمرات مؤلفههای رفتارهای پرخطر. 122
جدول 40-4: نتایج آزمونهای چند متغیره روی نمرات مؤلفههای رفتارهای پرخطر در دانش آموزان.. 123
جدول41-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات خشونت… 123
جدول 42-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات رابطه جنسی ناایمن.. 124
جدول 43-4: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره روی نمرات مصرف مواد. 125
فهرست نمودار
نمودار 1-4: نمودار جعبهای نمرات پیش آزمون و پس آزمون تاب آوری در گروههای آزمایش و کنترل.. 86
نمودار 2-4: نمودار جعبهای نمرات پیش آزمون و پس آزمون کیفیت زندگی در گروههای آزمایش و کنترل.. 86
نمودار 3-4: نمودار جعبهای نمرات پیش آزمون سلامت روانی و مؤلفههای آن.. 87
نمودار 4-4: نمودار جعبهای نمرات پس آزمون سلامت روانی و مؤلفههای آن.. 88
نمودار 5-4: نمودار جعبهای نمرات پیش آزمون سلامت جسمانی و مؤلفههای آن.. 88
نمودار 6-4: نمودار جعبهای نمرات پس آزمون سلامت جسمانی و مؤلفههای آن.. 89
نمودار 7-4: نمودار جعبهای نمرات پیش آزمون رفتارهای پرخطر. 89
نمودار 8-4: نمودار جعبهای نمرات پس آزمون رفتارهای پرخطر. 90
نمودار 9-4 نمودار پراکنش نمرات پیشآزمون و پس آزمون نمرات تاب آوری در گروههای آزمایش وکنترل.. 98
نمودار 10-4: نمودار پراکنش نمرات پیش آزمون و پس آزمون کیفیت زندگی در گروههای آزمایش و کنترل.. 101
نمودار 11-4: نمودار پراکنش نمرات پیشآزمون و پسآزمون رفتارهای پرخطر در گروههای آزمایش و کنترل 119
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1 مقدمه
زندگی موهبتی الهی است که انسانها در سفری کوتاه در طول عمر خویش از آن بهره مند میگردند. داشتن زندگی با کیفیت مطلوب آرزوی بشر بوده و هست. در طول سالیان متمادی یافتن مفهوم حقیقی زندگی خوب و چگونگی دست یابی به آن، افکار و مطالعات فلاسفه را به خود معطوف داشته است. بر همین اساس از آغاز تاکنون تعاریف گوناگونی از زندگی خوب و کیفیت زندگی از سوی اندیشمندان و محققین ارائه شده است (هانستد[1]،1999). کیفیت زندگی عبارت است از برداشت افراد از موقعیت شان در زندگی که با توجه به زمینۀ فرهنگ و سیستم ارزشی که در آن زندگی میکنند و در ارتباط با اهداف و انتظارها و استانداردهای فرد میباشد (گویات، فنی و پاتریک[2]،1993) تعریف سازمان بهداشت جهانی از سلامت به صورت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی، نه فقط فقدان بیماری و معلولیت باعث گسترش توجه از بیماری به عملکرد و سایر جنبههای مثبت سلامتی شده است ( کاپلان، سادوک[3] ، 2009) کیفیت زندگی را میتوان به عنوان یک ابزار عملیاتی برای سنجش سلامتی و رفاه کلی در نظر گرفت و در حال حاضر از آن به عنوان یک شاخص کلیدی که باید به صورت معمول در پژوهشهای بهداشتی در نظر گرفته شود، یاد میکنند. همچنین در حال حاضر بحث کیفیت زندگی یکی از نگرانیهای عمده سیاست مداران و متخصصان بهداشت عمومی بوده و به عنوان شاخصی برای اندازه گیری وضعیت سلامت در تحقیقهای بهداشت عمومی و پزشکی شناخته شده و به کار میرود (گیل، فینستین[4]،2003). فریش معتقد است که مطالعه بهزیستی افراد و جوامع و ارتقاء آن بزرگترین چالش علمی بشر بعد از افزایش و پیشرفت در زمینه تکنولوژی، پزشکی و ثروت است (فریش 2006، به نقل از قاسمی، کج باف و ربیعی،1390). به همین دلیل درمان های امروزی باید متمرکز بر اصلاح و تغییر کیفیت زندگی و گسترش توانمندی ها و ایجاد رضایت از زندگی در افراد بخصوص نوجوانان باشد. علاوه بر کیفیت زندگی توجه به رفتارهای پرخطر در نوجوانان ضروری و لازم است.
تجربه های شخصی، زیستی و روانشناختی تغییرات گسترده ای را در دوره نوجوانی به وجود میآورند و طی این تغییرات افراد محرک های رفتاری و هیجانی جدید و متفاوتی را برای زندگی بزرگسالی خود کشف میکنند، تغییرات زیستی، روانشناختی و محیطی- اجتماعی که در دوره نوجوانی رخ میدهند، ممکن است باعث درگیر شدن در رفتارهای خودتخریب ساز یا مضر برای سلامتی شوند، همین رفتارها تأثیر درازمدتی در سلامتی دارند باعث افزایش خطر مرگ و میر زودهنگام می شوند و دارای عواقب روانشناختی و اجتماعی هستند (گونزالس و فیلد[5]، 1994). الگوهای رفتاری مهم که میتوانند بر سراسر زندگی فرد تأثیر بگذارند، مانند مصرف مواد و الگوهای رفتار نادرست جنسی از این دوره آغاز میشوند (جانپابلو و استفان[6]،2004). در نوجوانی فرد جایگاه خویش را در خانواده، دوستان و جامعه تعیین میکند. عوامل اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی نقش مهمی در سوگیری رفتاری افراد به عهده دارند. اغلب نوجوانان با خانواده، جامعه و بستگان دچار چالش هستند و ممکن است فشار این مشکلات نوجوان را در مرحله تصمیم گیری به سمت رفتارهای پرخطر بکشاند. جامعه امروز، نوجوانان و خانواده را با نیازهای فراوانی رو به رو میکند. در دوره نوجوانی افراد تجربه آموزی نموده و از این رو با خطرهای گوناگونی رو به رو میشوند. در این مرحله نوجوان از خانواده به سوی جامعه کشیده میشود. و در راستای به دست آوردن جایگاه اجتماعی میکوشد. (باریکانی،1387) تغییرات ناگهانی و گسترده ای که در تمامی جنبه های زندگی نوجوان ایجاد میشود، مرحله ای بحرانی را ایجاد میکند، که طبعاً مشکلات و ناسازگاری هایی را به همراه خواهد داشت، بنابراین با توجه به اهمیت این دوران، شناخت اصولی و علمی این مرحله، برای پیشگیری از نابهنجاریها و مشکلات ناشی از آن از طریق ارائه اطلاعات و آگاهی های لازم به نوجوانان و کسب مهارت های لازم برای مقابله با مشکلات ناشی از این تغییرات، امری بسیار مهم و حساس تلقی میشود (نوری قاسم آبادی و محمدخانی،1377).
2-1 بیان مسأله
امروزه دانش آموزان به دلیل نقش مهمی که درآینده ادارهیکشور به عهده خواهند داشت، یکی از قشرهای مهم جامعه به حساب میآیند و اهمیت این نقش در این است که دانشآموزان مدیران اصلی در ادارهی آینده کشور و پیشگامان سایر اقشار جامعه در سیر به سمت کمال و اهداف کشور میباشند. از سوی دیگر بخشی از دانش آموزان در آینده عهده دار آموزش و پرورش نسل های بعد از خود خواهند بود و از این طریق به طور غیر مستقیم در کمال نسل های بعدی جامعه نیز دخالت دارند (آزاد[7]، 2003). با توجه به این که دانش آموزان از اقشار برگزیده و آینده ساز کشور هستند که مسلماً کیفیت زندگی آنها در یادگیری و موفقیت تحصیلی آنان تأثیرگذار خواهد بود ( اسفندیاری،1999)، بنابراین شناخت عواملی که بتواند کیفیت زندگی این قشر را افزایش دهد مهم تلقی شده و باید مورد رسیدگی قرار بگیرد.
یکی از سازههای مهم در حوزه روانشناسی سلامت، تاب آوری است که جایگاه ویژه ای در حوزه های روانشناسی مثبت نگر، روانشناسی خانواده و بهداشت روانی دارد. کانر و دیویدسون[8] (2003) تاب آوری را توانمندی فرد در برقراری تعادل زیستی- روانی در شرایط خطرناک بیان میکنند. آنها تابآوری را تنها پایداری در برابر شرایط تهدیدکننده قلمداد نمیکنند، بلکه شرکت فعال فرد در محیط را مهم میدانند. امروزه تاب آوری در حوزههای بهداشت روانی و روانشناسی تحول، جایگاه ویژه ای برای خود کسب کرده است و بیشتر از دو دهه استکه به عنوان یک سازه مهم در تئوریها و پژوهشهای بهزیستی مطرح است ( آبراهام وگریف کارلا[9]،2008). کامپفر[10] (1996) معتقد است که تاب آوری نقش مهمی در بازگشت به تعادل اولیه یا رسیدن به تعادل سطح بالاتر دارد و از این رو، سازگاری مثبت و موفق را در زندگی فراهم میکند، در عین حال کامپفر به این نکته اشاره می کند که سازگاری مثبت با زندگی، هم می تواند پیامد تاب آوری به شمار رود و هم به عنوان پیشایند، سطح بالاتری از تاب آوری را سبب شود.
لوپکه[31] ، 2005).
امروزه آگاهی از فرایندهای طبیعی مثل توالی و حفرهها در مدیریت جنگل از اهداف معمول به شمار میرود (یورک و همکاران[32] ، 2003). مطالعه در مورد عکسالعمل فون، فلور و سایر فرایندهای جنگل در داخل حفرههای مصنوعی و توده جنگلی مجاور می تواند پایه و اساس ارزیابی شیوه های جنگلشناسی را تشکیل دهد (شومان و همکاران[33] ، 2003).
مقدمه
بومسازگانها محصول ارتباط متقابل جانداران، اقلیم، خاک و فرایندهای اختلال میباشند (رنچ و همکاران[1] ،2010) . جنگلها، به عنوان مهمترین بومسازگانهای خشکی در زمین، خدمات اساسی برای بشر از جمله چرخه مواد، حفاظت خاک، حفاظت تنوع زیستی، تنظیم شرایط اقلیمی و ذخیره منابع آبی را فراهم میسازند (بیااو و همکاران[2]، 2008). جنگلها، سیستمهای پویایی هستند که در معرض تغییرات دایمی میباشند (استانسیو و اوهارا[3]،2005) و پویایی یکی از ویژگیهای اصلی آنها است (فورر[4]،2005). مناطق جنگلی همواره تحت تأثیر عوامل طبیعی (مثل طوفان) یا انسانی (مثل بهرهبرداری) هستند و این عوامل می تواند اثرات جدی بر بومنظام داشته باشد (لی گوت و همکاران[5]، 2009). وجود اختلال برای توسعه، ساختار و ترکیب بومنظامهای جنگلی عامل بنیادین محسوب میشود و وقوع آن از لحاظ زمانی و مکانی در جنگل متفاوت میباشد (فلتون و همکاران[6]،2006). واکنش جنگلها به دخالتهای طبیعی (مثل آتش، سیل، باد) و انسانی (مثل بهرهبرداری) می تواند مکانیسمهای تکاملی توده جنگلی را فراهم سازد (پدرسون و همکاران[7]، 2008). اختلالات نقش حیاتی در پویایی جنگل ایفا مینمایند (کوک بل و همکاران[8]، 2009) و بخش طبیعی و سازنده آن محسوب میشوند (دیل و همکاران[9]، 2000).
تاجپوشش درختان جنگلی همواره در معرض حوادث مختلف قرار دارند و شدت آنها بر ساختار توده، زادآوری، ترکیب گونهها و تنوع گونهای موثر میباشد(پرومیس و همکاران[10] ،2009). اختلالات در تاج پوشش تأثیر زیادی بر پویایی جنگل از طریق افزایش ناهمگنی محیطی در آشکوب تحتانی اعمال میکند (دومکه و همکاران[11]، 2007). یکی از چالشهای عمده شیوه های جنگلشناسی و بومشناسی آگاهی از چگونگی توسعه ساختار جوامع گیاهی در جنگلها پس از ایجاد اختلال میباشد (کوتس[12]، 2002)که می تواند شامل تشکیل حفره تا حوادثی در سطح وسیع (مثل آتش و طوفان) باشد (فلتون و همکاران[13]، 2006).
به طورکلی حوادثی نظیر بیماری (سامرفلد و همکاران[14]، 2000؛ میلر و همکاران[15]، 2007؛ وپاکوما و همکاران[16]، 2008) ، طوفان (کولینز و باتاگالیا [17]، 2002 ؛ مولر و واگنر[18]، 2003؛ کوکونن و همکاران[19]،2008)، آتش(زو و همکاران[20]، 2007 ؛ بانال و همکاران[21] ، 2007) و بهره برداری (میلر و همکاران،2007 ؛ بانال و همکاران، 2007 ؛ تولدو اسوز و همکاران[22] ،2009) در جنگل باعث صدمه یا برداشت درختان شده و به نوبه خود فضای باز را به وجود میآورد که حفره تاجپوشش نامیده میشود. در بسیاری از تیپهای جنگلی، فرایندهای ایجاد حفره مکانیسم اصلی اختلال محسوب میشوند (هارت و گریسینو-
مایر[23]، 2009) و اختلالاتی که باعث تشکیل حفرههای تاجپوشش میشوند، ناهمگنی محیطی را به وجود میآورند (ناجل و همکاران[24]،2009 ). این حفرهها در جنگلهای معتدله، گرمسیری و سوزنیبرگان شمالی مورد مطالعه قرار گرفتهاند (الیاس و دیاز[25]، 2009).
شناخت پویایی حفره در جنگلها برای آگاهی از بومشناسی جنگل و مدیریت منابع تولید چوب مهم میباشد (پاگنوتی و همکاران[26]، 2007). آگاهی از اثرات دخالت عامل انسانی نظیر بهره برداری بر بومنظام و مقایسه آن با وقایع طبیعی برای توسعه بهره برداری پایدار بومشناختی بسیار مهم میباشد (رابرتز[27]،2007). همانند جنگلهای طبیعی، یک جنگل مدیریت شده می تواند دارای حفره به اندازه مختلف باشد (دوبرولسکا[28]، 2006). فعالیتهای جنگلداری بومسازگانهای طبیعی را دچار تغییر مینماید ( بوکارد و همکاران[29]، 2008) و عملیات بهره برداری می تواند حفرههای تاج پوشش را در جنگل به وجود آورد (کوکونن و همکاران، 2008). در جنگلهای بهره برداری شده ممکن است نسبت بیشتری از مساحت آنها شامل حفره باشد؛ زیرا حفرههای حاصل از بهره برداری بزرگتر از حفرههای طبیعی میباشد (پارک و همکاران[30]، 2005). ایجاد حفره در عملیات بهره برداری فرصت مناسبی را برای تشکیل جنگلهایی با ساختار مشابه جنگلهای
این مطلب را هم بخوانید :
بایگانیهای فناوری - سبز اندیشان کارون -تجربه هایی برای فردای بهتر
طبیعی و کهنسال فراهم میسازد (دروسلر و لوپکه[31] ، 2005).
امروزه آگاهی از فرایندهای طبیعی مثل توالی و حفرهها در مدیریت جنگل از اهداف معمول به شمار میرود (یورک و همکاران[32] ، 2003). مطالعه در مورد عکسالعمل فون، فلور و سایر فرایندهای جنگل در داخل حفرههای مصنوعی و توده جنگلی مجاور می تواند پایه و اساس ارزیابی شیوه های جنگلشناسی را تشکیل دهد (شومان و همکاران[33] ، 2003).