بررسی سؤال اول پژوهش……………………………………………………… 81
بررسی سؤال دوم پژوهش………………………………………………………. 82
بررسی سؤال سوم پژوهش……………………………………………………… 82
بررسی سؤال چهارم پژوهش…………………………………………………… 83
بررسی سؤال پنجم پژوهش…………………………………………………….. 83
بررسی سؤال ششم پژوهش…………………………………………………….. 83
فصل پنجم- بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………… 86
یافته ها………………………………………………………………………….. 87
پیشنهادها………………………………………………………………………… 89
محدودیت ها…………………………………………………………………….. 91
منابع ……………………………………………………………………………. 93
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول3-1: گروه های شرکت کننده در همیاری…………………………………. 74
جدول3-2: میزان تحصیلات اعضای گروه های همیاری………………………. 74
جدول 4-1: کارکردهای صندوق قرض الحسنه…………………………………. 84
فهرست نقشه و نمودار
عنوان صفحه
نقشه 1-1 منطقه 4 تهران ………………………………………………………. 16
نمودار 2-1 گونه آمیزی برخی یاریگریهای سنتی……………………………… 26
چکیده
مقاله حاضر با هدف بررسی«همیاری های اقتصادی(خانوادگی) در تهران «مطالعه موردی مجیدیه شمالی منطقه 4» با روش مشاهده مشارکتی، مصاحبه در جامعه آماری کلیه شهروندان مجیدیه شمالی و حجم نمونه شامل سه گروه و 50 نفر(اعضای گروه ها) که به روش نمونه گیری تصادفی در دسترس و از بین گروه های تشکیل دهنده قرض الحسنه انتخاب شده اند، انجام شده است. سه گروه به نامهای گروه کیازاد، گروه رفیعی و گروه پویا اقدام به تشکیل صندوقهای قرض الحسنه بین خانمهای محل نموده اند که افراد در هر سن و به هر میزان تحصیلات در آن شرکت نموده اند. مبالغ ماهانه جهت قرعه کشی در هرگروه متفاوت می باشد.گروه
کیازاد ده هزار تومان، گروه رفیعی 200 هزار تومان و گروه پویا 5 هزار تومان در هر ماه از افراد عضو جمع آوری می کنند،چند مرکز و شیوه همیاری دیگر مشاهده شده است: مرکز خیریه که فعالیت آن شامل تهیه جهیزیه، سیمونی، کمک به ازدواج جوانان و غیره بوده و نوع دیگری از همیاری محلی به صورت برگزاری مراسم ختم انعام و جمع آوری پول برای نیازمندان از شیوه های بارز همیاری در مجیدیه شمالی می باشد. این همیاری کارکردهای روانی، اعتقادی،اقتصادی و اجتماعی را در بر می گیرد و روحیه تعاون و همیاری را تقویت می بخشد. نهادهای شورایاری که با کمک شهرداری تشکیل می شود، نیز جایی است برا یهمیاری و کمک به مشکلات شخصی مردم محله. انسان موجودی است اجتماعی و جامعه پذیری در نهاد وی قرار دارد. سازگاری با مشکلات و همزیستی با افراد بشر انسان را در مقابله با تنگناهای زندگی یاری داده است و برجسته ترین کارکرد این همیاری ها کارکرد اجتماعی و اعتقادی آن می باشد.مراکز خیریه شامل عموم بوده وافراد بیشتری را پوشش می دهد و صندوق های قرض الحسنه محدود به افراد سهیم در آن می باشد.
مفاهیم کلیدی: همکاری، قرض الحسنه،کارکرد اجتماعی، روانی، اقتصادی، انسجام اجتماعی
مقدمه
انسان موجودی است اجتماعی و اجتماعی بودن وی مستلزم ایجاد و گسترش رابطه با دیگران است. روابط انسان ها برای این که در جهت تأمین نیازهای اساسی، به برخورداری از یک زندگی سالم روانی-اجتماعی و رو به رشد بینجامد، و باید بر اساسی استوار شود که همه جنبه های مادی،معنوی ،دنیوی واخروی وی را مدّ نظر قرار دهد و دغدغه تأمین سعادت جامع و همه جانبه انسان را داشته باشد. در عصر حاضر «شهرنشینی» به مثابه یکی از پدیده های اجتماعی، یکی از ضروریات زندگی به حساب می آید. شهروندان عموماً با سلایق و انگیزه های مختلف در جامعه شهری فعالیت می کنند. زندگی شهری جهت گسترش، تداوم و بقای خود مستلزم همکاری و همیاری تمامی مردم در تمام سطوح و ازهر طبقه می باشد.چرا که محیط زندگی در شهر بر طبق نیازهای همگان شکل می گیرد، لذا بر شهروندان لازم می باشد تا با وظایف شهروندی خود آشنا باشند، از امور شهر و منطقه و محله خود آگاهی داشته و نسبت به میزان توانمندی های خود در رفع مشکلات کوشا باشند، یکی از مهمترین جریاناتی که می تواند شهروندان هر محله را درگیر مسائل مربوط به محله خود بنماید، افزایش مشارکت مردم در امور محله و امور مربوط به خودشان است.
پیش شرط مشارکت مردم در امور مرتبط، خود باوری و اعتماد به تحول است. دگرگونی و تغییر بالتبع نخست، باید از اندیشه و بینش جمعی گذر کند و سپس عاطفه و احساس عمومی را برانگیزد و پس از آنکه بارور شد، به تغییر رفتار بینجامد(آقا بخشی، 1382). نخستین گام برای جلب مشارکت مردم حساس سازی آنها به مسائل و کیفیت زندگی جمعی و آگاه سازی آنها از برنامه های رشد و توسعه است، زیرا تا زمانی که مردم ضرورت یک مسئله را درک نکنند در فعالیت های مربوط به آن مشارکت نخواهند کرد و در صورت مشارکت و حضور فیزیکی در عرصه عمل به تدریج مشارکت از مفهوم و محتوای اصلی خود منحرف می شود. اما گذر از دو مرحله
این مطلب را هم بخوانید :
پرتال کارآموزی پویا اندیشان سبز -
حساس سازی و آگاه سازی، افراد را برای حضور در فعالیت های جمعی به منظور تحلیل بهتر مسائل و راه های برون رفت از آن را مشکل، آماده می سازد، زیرا تا زمانی که افراد متحول نشوند، تحولی پدید نخواهد آمد. لازمه مشارکت طلبی مؤثر شهروندان، مقتدر سازی افراد است. حال اگر قدرت را عبارت از توانایی افراد در پیش بینی، کنترل و مشارکت در محیط بدانیم، آن گاه می توان گفت مقتدرسازی فرایندی است که طی آن افراد و اجتماعات می توانند چنین قدرتی را به کار گیرند و آن را به طور مؤثر در تغییر زندگی خود و محیط شان اعمال کنند. مقتدرسازی این گروه به معنای بسیج کردن توان های موجود در اجتماع است. ورود به این مرحله موجب تغییر رفتار افراد شود. این مرحله را می توان«توانمند شدن» نامید. این تغییر رفتار در واقع همان انجام مشارکت به به عنوان یک تمایل بلکه به عنوان وظیفه ای اجتماعی است. در این میان همکاری با سازمان های غیرحکومتی، سازمان های اجتماع و محله محور می تواند نقش مؤثری را ایفا کند. با توجه به نقش مردم در تقویت روحیه تعاون و افزایش هر چه بیشتر مشارکت آنان، تحقیق حاضر قصد دارد تا به بررسی شیوه های همیاری در منطقه 4 شهر تهران بپردازد.
بیان موضوع :
اصولا همیاری به معنای یکدیگر را یاری کردن، همدستی و دستگیری است و معادل عربی آن«تعاون» می باشد. همیاری می تواند موجب ارتباط افراد یک جامعه و پیدایش روحیه برادری و نوع دوستی در بین آنها شود. همیاری در فرهنگ روستایی سابقه طولانی دارد. زیرا در مناطقی که عدم مساعدت طبیعت، نیروی انسانی را وادار به سعی و کوشش بیشتری کرد، همکاری نمایان تر است.تعاون و همیاری پدیده پیچیده ای نبوده و دارای سابقه طولانی است او در دوره های مختلف زندگی انسان همیشه بعنوان راه و وسیله مناسبی برای رفع مشکلات مورد استفاده قرار گرفته است و در آینده نیز بشر از آن سود خواهد برد.
بسیاری از اندیشمندان علوم اجتماعی بر این عقیده اند که انسان حیوانی است اجتماعی.انسان به دلیل فطرت اجتماعی خود و همچنین نیاز و ضرورتهای زندگی خود، از همان ابتدا در قالب گروه ها و جوامع به دور هم جمع شده و برای بقاءو دوام زندگی خویش با مساعدت و همکاری با یکدیگر بر مشکلات خود غلبه کرده اند.
همیاری و یاری گری در جامعۀ شهری ایران خود به خودی و اختیاری نیست، بلکه بر پایۀ قواعد اجتماعی سنتی موجود شکل میگیرد. این همیاری و یاریگری براثر نفوذ مذهب در بین اجتماع شهری حالت فعال داشته به طوری که خود مردم دشواریهای اجتماعی را حل میکردند و مساجد، زورخانهها، بازار و قهوهخانه ها مرکز حل و فصل مشکلات اجتماعی بود.
نقش و نفوذ شبکه های خویشاوندی در جامعۀ شهری ایران بر کسی پوشیده نیست که
میتوانند در امر یاریگری و همیاری به یکدیگر دارای کارکردهای گوناگون باشند. بنابراین میتوان گفت که وقف، مسجد، گروههای خویشاوندی، محلات، بازار و اصناف همگی از عوامل مهمی هستند که هستۀ
منع وترس …………………………………………………………………………………. 46
اطلاع رسانی در نتیجه افزایش یافتن سطح هوشیاری ………………………….. 50
آزادی مطبوعات و حق نظارت افکار عمومی بر کلیه حوادث …………………. 51
نتیجه گیری نهایی و نظریات طرفداران انتشار اخبار جنایی ………………. 51
معیارها و انگیزه های مخالفین انعکاس اخبار جنایی در مطبوعات ……………… 55
ادبیات جرم و جنایت “سیاه” ……………………………………………………………… 56
تلقین وتقلید ………………………………………………………………………………………….. 57
آموزش شیوه ها …………………………………………………………………………………….. 63
تشدید احساس ناامنی در افکار عمومی ……………………………………………………… 65
قهرمان پروری و ایجاد حس شهرت طلبی ………………………………………………… 67
عادی جلوه دادن جنایت و بی تفاوتی افراد نسبت به آن …………………………….. 69
اختلال در امر دادرسی و تاثیر بر رای دادگاه ………………………………………….. 70
تاثیرات منفی اخبار جنایی بر روی کودکان و نوجوانان و جوانان ………………. 71
جمع بندی نظرات مخالفان انتشار اخبار جنایی ……………………………………. 73
پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………. 74
مدل تحلیلی تحقیق…………………………………………………………………………. 76
*فصل سوم: روش شناسی تحقیق
مقدمه …………………………………………………………………………………. 78
روش تحقیق ………………………………………………………………………………….. 78
جامعه آماری …………………………………………………………………………………… 78
حجم نمونه و روش نمونه گیری ……………………………………………………………. 78
ابزار جمع آوری اطلاعات ………………………………………………………………….. 79
روایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………… 79
پایایی پرسشنامه …………………………………………………………………………………. 79
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ………………………………………………………………. 80
*فصل چهارم:تجزیه و تحلیل اطلاعات
مقدمه ………………………………………………………………………………………. 82
ویژگیهای جمعیت شناسی نمونه ………………………………………………………….. 83
تجزیه و تحلیل سوالات پرسشنامه………………………………………………………………. 88
آزمون فرضیات ……………………………………………………………………………………. 112
*فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری …………………………………………………………………………….. 122
پیشنهادها …………………………………………………………………………………………. 125
فهرست منابع و مأخذ ………………………………………………………………………… 127
| فصل اول: کلیات |
مقدمه
این مطلب را هم بخوانید :
انسان موجودی اجتماعی است و برای برآوردن نیازهایش با همنوعان خویش ارتباط برقرار می کند. این نیاز موجب تشکیل جامعه می شود و ساختارهای مختلف افتصادی،فرهنگی و سیاسی را ایجاد،گسترش و پیچیدگی روابط انسانها را به دنبال دارد و در این میان نقش رسانه ها جهت آسان نمودن این ارتباط بسیار اهمیت دارد به طوری که وجود رسانه های گروهی و جمعی را در صحنه مناسبات اجتماعی انسان ها امری اجتناب ناپذیر نموده است.بسیاری از دانش پژوهان،متفکران و مصلحان اجتماعی عصر حاضر را با نام های متفاوتی چون«عصر تکنیک»،«عصر ارتباطات»،«دهکده جهانی»،«رهبری از راه دور» نامیده اند. البته رهبری از راه دور نه تنها در مورد ماهواره و فضاپیما صادق است بلکه هدایت از مسافت دور به وسیله رسانه های گروهی در مورد انسان نیز صدق می کند. زیرا تا قرن بیستم رهبری و ارشاد انسان رویارو و براساس ارتباط چهره به چهره بود در صورتی که در عصر حاضر ارتباط یک طرفه و از راه دور صورت می گیرد به طوری که بین شنوده و گوینده یا بهتر گوییم بین موثر و متاثر به طور نسبی فاصله زیادی وجود دارد برخی معتقدند که رسانه های گروهی دارای چنین قدرتی هستند که با نسل های پیشین بسیار متفاوت است.
لازرسفلد[1] و مرتن2 در تشریح این عقاید متفکران می نویسند”وسایل ارتباط جمعی ابزاری بس نیرومندند که می توان از آن در راه خیر،شر با تاثیری شگرف سود برد و چنانچه کنترل مطلوب وجود نداشته باشد امکان استفاده از این وسایل در راه شر بیشتر از خیر است.(هدایت ا…،1372،203)
امروزه در میان رسانه ها اثرات منفی مطبوعات به شدت رسانه های دیگر چون تلویزیون،ویدئو وماهواره نیست.اما نباید از اثرات مخرب آن غافل شد.داستانهای مربوط به خونریزی،آدم کشی،انتقام،شرارت،شقاوت از عهد باستان تاکنون در بسیاری از جوامع بشری رایج بوده و گاهی به صورت حماسه های ملی و مردمی سینه به سینه گشته به دست نسل معاصر رسیده است.از داستانهای خشم ژوپیتر گرفته تا داستانهای قوم یهود ورستم دستان به صورتهای گوناگونی،پرخاشگری،مبارزه جویی،دفاع از حرم و حریم منعکس شده است ولی هرگز در تاریخ از برکت صنعت چاپ و تصویر داستانهای خونریزی و شقاوت تا به این حد همه جا گیر نبوده است.(شیخاوندی،402،1384)
در عصر حاضر همه روزه اخبار مربوط به جرم و جنایت و جنگ، در مطبوعات اغلب کشورها از آن جمله ایران منعکس می شود و برخی اوقات خبر آن از مرزها گذشته و جنبه جهانی پیدا می کند. تنظیم کنندگان صفحات روزنامه هاو مجلات عامیانه می کوشند تا حادترین و خشن ترین جنایتها را با طول و تفسیر منتشر سازند وبه همین خاطر اثرات منفی انعکاس اینگونه اخبار از دیر باز دغدغه خاطر بسیاری از دانشمندان را موجب شده و هر کس بر حسب عقیده و مطالعات خود نظراتی را ابراز داشته و از آن به صورتی بحث نموده است. این پژوهش به بررسی و ارزیابی جنبه های مثبت و منفی انعکاس این اخبار از دیدگاه های مختلف پرداخته و با روش پیمایشی در پی آن می باشد که اثر مطبوعات را با توجه به جنبه ذکر شده بر رفتارهای بزهکارانه و نابهنجار مورد بررسی قرار دهد.
بیان مسئله
بررسی ها نشان می دهد که صفحات حوادث، یکی از پرخواننده ترین صفحات روزنامه هاست.موفقیت بسیاری از روزنامه های سراسری،هفته نامه ها و مجلات،به دلیل توجه خاص به انعکاس اخبار حوادث و پاسخگویی به این نیاز مخاطبان بوده است.مطالعات انجام شده حاکی از آن است که اخبار جنایی حداقل 4 درصد و حداکثر 28 درصد و به طور متوسط7 درصد از مطالب روزنامه ها را تشکیل می دهد. این نسبت در مورد رسانه های دیداری و شنیداری درصد متفاوتی بین 10 تا 13 را براساس دروه های زمانی و محیط های جغرافیایی مختلف به خود اختصاص داده است(فرجیها،1385،58)
هنگامی که مجرم یا جنایتکار مرتکب جنایتی می شود که منطبق با روش های ارائه شده رسانه های جمعی است، به طور طبیعی این سوال در مغز زنده می شود که آیا رسانه ها مشوق این امر بودند؟ در رسانه و به خصوص در بین مخاطبان صفحه حوادث مطبوعات چرا مطالعه و پیگیری اخبار جنایی از جاذبه زیادی برخوردار است؟ کدام گروه از خوانندگان مطبوعات،علاقه و گرایش،بیشتری به مطالعه دارند؟خوانندگان اخبار حوادث چه نوع موضوعاتی را بیشتر مطالعه می کنند؟در مطالعه اخبار جنایی بیشتر به چه جنبه های از جرم(انگیزه ها،چگونگی انجام،نتایج عواقب)توجه دارند؟ مطالعه اخبار جرایم چه احساسی را در خوانندگان بر می انگیزد؟ این ها پرسش های است که درباره آن ها اطلاعات زیادی موجود نیست و شاید تاکنون در جامعه ما بررسی و پژوهش ویژه ای پیرامون آن صورت نگرفته
5-2-5- تحلیل مسیر (آزمون مدل تحلیلی) 132
جمع بندی- 133
فصل ششم: بحث نتیجه گیری
6-1- بحث و نتیجه گیری- 137
6-2- محدودیتهای تحقیق- 140
6-3- پیشنهادات تحقیق- 140
ضمایم
نمودار ماتریس روابط خطی- 144
پرسشنامه 145
منابع و ماخذ- 151
| عنوان | صفحه |
(جدول شماره 1-2): تاریخچه کاربرد مفهوم سرمایه اجتماعی- 18
(جدول شماره 1-4): فرایند شاخصسازی مشخصات فردی- 61
(جدول شماره 2-4): فرایند شاخص سازی متغیر ساختاری- موقعیتی- 62
(جدول شماره 3-4): فرایند شاخص سازی متغیر پایگاه اجتماعی-اقتصادی- 62
(جدول شماره 4-4): فرایند شاخصسازی رفتارهای زیست محیطی- 63
(جدول شماره 5-4): فرایند شاخصسازی شبکه های اجتماعی رسمی- 65
(جدول شماره6-4): فرایند شاخصسازی میزان شرکت در فعالیتهای جمعی- 66
(جدول شماره 7-4): فرایند شاخصسازی شبکه دوستان و همسایگان 66
(جدول شماره 8-4): فرایند شاخصسازی هنجارهای فردی- 67
(جدول شماره 9-4): فرایند شاخصسازی هنجارهای جمعی- 67
(جدول شماره 10-4): فرایند شاخصسازی اعتماد بین شخصی- 68
(جدول شماره 11-4): فرایند شاخصسازی اعتماد تعمیمیافته 68
(جدول شماره 12-4): فرایند شاخصسازی اعتماد نهادی- 69
(جدول شماره 13-4): فرایند شاخصسازی سرمایه اجتماعی- 69
(جدول شماره 16-4): ضرایب آلفای کرونباخ برای متغیر وابسته و متغیرهای مستقل تحقیق- 73
(جدول شماره 1-5): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب شهر 78
(جدول شماره 2-5): توزیع فراوانی بر حسب جنسیت- 79
(جدول شماره 3-5): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن- 79
(جدول شماره 4-5): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تاهل- 80
(جدول شماره 5-5): توزیع فراوانی پاسخگویانر بر حسب وضعیت اشتغال 80
(جدول شماره 6-5): وضعیت طبقه ذهنی پاسخگویان 81
(جدول شماره 7-5): وضعیت تحصیلات پاسخگویان 82
(جدول شماره 8-5): وضعیت متغیرهای موقعیتی- ساختاری- 83
(جدول شماره 9-5): وضعیت مصرف بهینه گاز 83
(جدول شماره 10-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب گویههای مصرف بهینه گاز 84
(جدول شماره 11-5): وضعیت مصرف بهینه برق- 85
(جدول شماره 12-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب گویههای مصرف برق- 85
این مطلب را هم بخوانید :
(جدول شماره 13-5): وضعیت مصرف آب- 86
(جدول شماره 14-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب گویههای مصرف بهینه آب- 87
(جدول شماره 15-5): وضعیت استفاده از تولیدات دارای استاندارد زیست محیطی- 87
(جدول شماره 16-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب گویههای استفاده از تولیدات دارای استاندارد زیست محیطی 88
(جدول شماره 17-5): وضعیت حفاظت از منابع طبیعی- 89
(جدول شماره 18-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب گویههای حفاظت از منابع طبیعی- 89
(جدول شماره 19-5): وضعیت استفاده از وسایل بازیافتی- 90
(جدول شماره 20-5): وضیت پراکندگی پاسخها بر حسب استفاده از وسایل بازیافتی- 90
(جدول شماره 21-5): وضعیت رفتارهای زیست محیطی- 91
(جدول شماره 22-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب مولفههای رفتارهای زیست محیطی- 92
(جدول شماره 23-5): وضعیت گستردگی شبکه های رسمی- 93
(جدول شماره 24-5): وضعیت پاسخها بر حسب گویههای شبکه های رسمی- 94
(جدول شماره 25-5): وضعیت گستردگی شبکه های غیر رسمی- 94
(جدول شماره 26-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب گویههای شبکه های غیر رسمی- 95
(جدول شماره 27-5): وضعیت گستردگی شبکه های اجتماعی- 96
(جدول شماره 28-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب مولفههای شبکه های اجتماعی- 96
(جدول شماره 29-5): وضعیت هنجارهای فردی- 97
(جدول شماره 30-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب گویههای هنجار فردی- 98
(جدول شماره 31-5): وضعیت هنجارهای جمعی- 98
(جدول شماره 32-5): وضعیت پراکندگی پاسخها را بر حسب گویههای هنجارهای جمعی- 99
(جدول شماره 33-5): وضعیت هنجارهای اجتماعی- 100
(جدول شماره 34-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب مولفههای هنجارهای اجتماعی- 100
(جدول شماره 35-5): وضعیت اعتماد بین شخصی پاسخگویان 101
(جدول شماره 36-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب گویههای اعتماد بین شخصی- 102
(جدول شماره 37-5): وضعیت اعتماد تعمیم یافته پاسخگویان 102
(جدول شماره 38-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب گویههای اعتماد تعمیم یافته 103
(جدول شماره 39-5): وضعیت اعتماد نهادی پاسخگویان 104
(جدول شماره 40-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب گویههای اعتماد نهادی- 104
(جدول شماره 41-5): وضعیت اعتماد اجتماعی پاسخگویان 105
(جدول شماره 42-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب مولفههای اعتماد اجتماعی- 105
(جدول شماره 43-5): وضعیت سرمایه اجتماعی پاسخگویان 106
(جدول شماره 44-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب ابعاد سرمایه اجتماعی- 107
(جدول شماره 45-5): وضعیت آگاهی خاص زیست محیطی پاسخگویان 108
(جدول شماره 46-5): وضعیت آگاهی زیست محیطی عام 109
(جدول شماره 47-5): وضعیت آگاهی های زیست محیطی پاسخگویان 110
(جدول شماره 48-5): وضعیت پراکندگی پاسخها بر حسب ابعاد آگاهی زیست محیطی- 110
(جدول شماره 49-5): وضعیت نگرش زیست محیطی پاسخگویان 111
(جدول شماره 50-5): مقایسه میزان رفتارهای زیست محیطی پاسخگویان بر حسب شهر محل سکونت- 115
(جدول شماره 51-5): مقایسه میزان رفتارهای زیست محیطی پاسخگویان بر حسب جنسیت- 116
(جدول شماره 52-5): مقایسه میزان رفتارهای زیست محیطی پاسخگویان بر حسب جنسیت- 117
(جدول شماره 53-5): مقایسه میزان رفتارهای زیست محیطی پاسخگویان بر حسب وضعیت تاهل- 118
(جدول شماره 54-5): مقایسه میزان رفتارهای زیست محیطی پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال 119
(جدول شماره 55-5): ضریب اسپیرمن رفتارهای زیست محیطی پاسخگویان و طبقه ذهنی- 120
(جدول شماره 56-5): آزمون ضریب همبستگی پیرسون نگرش زیست محیطی و رفتار زیست محیطی- 120
(جدول شماره 57-5): آزمون ضریب همبستگی پیرسون آگاهی زیست محیطی و رفتار زیست محیطی- 121
(جدول شماره 58-5): آزمون ضریب همبستگی پیرسون سرمایه اجتماعی و رفتار زیست محیطی- 122
(جدول شماره 59-5): آزمون ضریب همبستگی پیرسون تحصیلات و رفتار زیست محیطی- 123
(جدول شماره 60-5): ضریب همبستگی پیرسون نگرش زیست محیطی و آگاهی زیست محیطی- 124
(جدول شماره 61-5): ضریب همبستگی پیرسون نگرش زیست محیطی و سرمایه اجتماعی- 125
(جدول شماره 62-5): آزمون ضریب همبستگی پیرسون تحصیلات و نگرش زیست محیطی- 125
(جدول شماره 63-5): ضریب همبستگی پیرسون آگاهی زیست محیطی و سرمایه اجتماعی- 126
(جدول شماره 64-5): آزمون ضریب همبستگی پیرسون تحصیلات و آگاهی زیست محیطی- 127
(جدول شماره 65-5): ضریب همبستگی پیرسون سرمایه اجتماعی و تحصیلات- 128
(جدول شماره 66-5): ضرایب رگرسیونی ساده رفتارهای زیست محیطی- 129
(جدول شماره 67-5): مدل رگرسیونی گام به گام متغیرهای مستقل برای تبیین رفتارهای زیست محیطی- 131
(جدول شماره 68-5): ضرایب تاثیر مدل نهایی رگرسیون متغیرهای مستقل تبیین کننده رفتارهای زیست محیطی- 131
(جدول شماره 69-5): اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای مستقل بر رفتارهای زیست محیطی در مدل تحلیلی- 133
فهرست نمودارها
| عنوان | صفحه |
(نمودار شماره 1-3): مدل تحلیلی- 55
(نمودار شماره 1-5): مقایسه میانگین مولفههای رفتارهای زیست محیطی- 92
(نمودار شماره 2-5): مقایسه میانگین مولفههای شبکه های اجتماعی- 97
(نمودار شماره 3-5): مقایسه میانگین مولفههای هنجارهای اجتماعی- 101
(نمودار شماره 4-5): مقایسه میانگین مولفههای اعتماد اجتماعی- 106
(نمودار شماره 5-5): مقایسه میانگین ابعاد سرمایه اجتماعی- 107
(نمودار شماره 6-5): مقایسه میانگین ابعاد آگاهی زیست محیطی- 111
(نمودار شماره 7-5): توزیع گرافیکی رفتارهای زیست محیطی- 114
(نمودار شماره 8-5): مدل تجربی تحقیق- 132
نمودار ماتریس روابط خطی- 144
اگر چه مدتهاست بشر متوجهی اهمیت محیط زیست در زندگی خود شده است (فیروزی، 1384 :10)، اما امروزه، تهدیدات زیست محیطی در مرکز مهمترین پرسشهای وجدان انسان قرن بیست و یکم قرار
جدول4-9-1- شاخص ارزیابی مشارکت سیاسی در جامعه……………………………………………………………..68
جدول4-10- میزان تمایل شهروندان به ارزشهای دموکراتیک (آزادی سیاسی)به درصد……………………..68
جدول4-10-1 شاخص پذیرش ارزشهای دموکراتیک (آزادی سیاسی)…………………………………………..68
جدول4-11- میزان تمایل شهروندان به ارزشهای دموکراتیک (تساهل سیاسی)به درصد…………………….69
جدول4-11-1- شاخص پذیرش ارزشهای دموکراتیک (تساهل سیاسی)…………………………………………69
جدول4-12- میزان تمایل شهروندان به ارزشهای دموکراتیک (مشارکت سیاسی) به درصد…………………70
جدول4-12-1-شاخص پذیرش ارزشهای دموکراتیک (مشارکت سیاسی)………………………………………70
جدول 4-13– شاخص پذیرش ارزش دموکراتیک به درصد…………………………………………………………..71
جدول4-14– شاخص ارزیابی ارزش دموکراتیک در جامعه……………………………………………………………72
جدول 4-15 – میانگین نمره ارزشهای دموکراتیک در سه نسل بر حسب مقیاس 1تا 100……………………73
جدول4-16 ـ میانگین نمرات شهروندان به رعایت ارزشدموکراتیک در سطح جامعه………………………….73
جدول4-17- میزان پذیرش ارزشهای دموکراتیک در سه نسل……………………………………………………….75
جدول4-18- مقایسه زوجی نسلها از لحاظ پذیرش ارزشهای دموکراتیک………………………………………76
جدول4-19- رابطه میان پذیرش ارزش دموکراتیک و انتخاب ارزش فرامادی……………………………………..76
جدول4-20- مقایسه میزان پذیرش ارزشهای دموکراتیک برحسب جنس………………………………………….77
جدول 4-20-1- جدول توافقی پذیرش ارزشهای دموکراتیک مردان و زنان در سه نسل……………………….77
جدول 4-21- مقایسه میزان پذیرش ارزش های دموکراتیک بر حسب تحصیلات………………………………….78
جدول 4-22 رابطه بین تحصیلات و ارزش دموکراتیک آزادی سیاسی، تساهل سیاسی، مشارکت سیاسی….78
جدول4-23 رابطه آگاهی سیاسی و تمایل به ارزشهای دموکراتیک…………………………………………………79
جدول4-24- مقایسه میزان ارزیابی ارزشهای دموکراتیک در جامعه بر حسب جنس……………………………79
جدول4-25- مقایسه ارزیابی شهروندان از رعایت ارزشهای دموکراتیک در جامعه بر حسب تحصیلات…80
جدول4-26- ارزیابی شهروندان از میزان رعایت ارزشهای دموکراتیک جامعه برحسب هزینه خانوار…….80
جدول 4-27رابطه میزان آگاهی سیاسی و پذیرش ارزش آزادی سیاسی………………………………………………81
جدول4-27-1 رابطه میزان آگاهی سیاسی و پذیرش ارزش تساهل سیاسی…………………………………………..81
جدول 4-27-2 رابطه میزان آگاهی سیاسی و پذیرش ارزش مشارکت سیاسی…………………………………….81
فهرست نمودارها
| عنوان صفحه |
نمودار(4-1) مقایسه میزان آگاهی سیاسی در بین سه نسل………………………………………………………………….65
نمودار(4-2)- تمایل به ارزشهای دموکراتیک در بین سه نسل…………………………………………………………..71
نمودار(4-3) ـ ارزیابی وضعیت ارزشهای دموکراتیک در سطح جامعه………………………………………………..72
نمودار (4ـ4) ـمیانگین تمایل به ارزشهای دموکراتیک به تفکیک نسل بر اساس مقیاس 1 تا 100………………73
نمودار (4ـ 5)ـ میانگین ارزیابی از وضعیت ارزشهای دموکراتیک در جامعه بر اساس مقیاس 1 تا 100………..74
مقدمه
طرح مسأله
امروزه دموکراسی و ارزشهای دموکراتیک مقبولیت جهانی پیدا کرده و ضرورت توجه به این شیوۀحکومتی، از سوی بسیاری از دولتها و کشورهای جهان پذیرفته شده است. از طرفدیگر دموکراسی بهعنوان شاخصی در اندازه گیری توسعه سیاسی شناخته میشود و به همین دلیل، بیشتر کشورها میکوشند تا خود را دموکراتیک معرفی کنند.
به طور کل، ارزشهای سیاسی به عنوان بخش مهمی از فرهنگسیاسی هر ملت یکی از مهمترین عوامل مؤثر در رفتارهای سیاسی آنان است و سرنوشت حکومت و ملت نیز با همین عوامل پیوند ناگسستنی دارد. جهت رسیدن به توسعه سیاسی، توجه به فرهنگ سیاسی بسیار ضروری به نظر میرسد و اهمیت آن زمانی بیشتر
این مطلب را هم بخوانید :
میشود که بدانیم فرهنگ سیاسی سنتی در ایران به شکلی متفاوت با فرهنگ سیاسی مدرن در ذهن افراد رسوب پیدا کرده و گاهی حتی با آن در تعارض میباشد. جهت روشن کردن این موضوع و شناخت عوامل مؤثر بر آن، بهترین روش، بررسی فرهنگ سیاسی در بین نسلهای متفاوت جامعه میباشد. در ضمن بررسی بیننسلی ارزشهای فرهنگ سیاسی می تواند شاخص مهمی درخصوص تغییرات اجتماعی جامعه در اختیار علوم اجتماعی قرار دهد.
با کمی تأمل در تاریخ ایران میتوان ملاحظه نمود که علیرغم این که گهگاه برخی زمینه های عینی و نهادی فعالیتهای مدنی و سیاسی مدرن فراهم میگردد، لیکن ظاهرا عدم تثبیت و درونی شدن فرهنگ سیاسی مدرن و ارزشهای دموکراتیک در بین مردم سبب میشود که عملاً این نهادها به اهداف خود دست پیدا نکنند و برای همیشه شعارگونه در بیانات سیاسی باقی بماند. در حقیقت، بحث دموکراسی و دموکراتیزاسیون در ایران سابقهای یکصد ساله دارد و اولین دغدغههای آن به انقلاب مشروطیت میرسد، دومین مقطع زمانی، دوره نهضت ملی با روی کار آمدن مصدق، سومین مقطع زمانی با پیروزی انقلاب که با تدوین قانون اساسی و متمم آن، خیزی برای محقق ساختن ارزشهای دموکراتیک برداشته شد ولی هرگز به شکل نهادی و پایا در نیامد و آخرین مقطع زمانی بعد از دوم خرداد 1376 که با روی کار آمدن محمد خاتمی در منصب ریاست جمهوری با مسلط نمودن گفتمان دموکراتیک، افکار عمومی را به خود جلب نمود، اما با همه این اوصاف، ظاهرا تاکنون ارزشهای دموکراتیک در بین اقشار جامعه درونی نشده است. معالوصف، میتوان گفت که تنها مشکلات نهادی یا ساختاری در عدم استقرار دموکراسی اثرگذار نیست، بلکه متغیر فرهنگی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
فرهنگ شکل دهنده بستری است که سیاست در چهارچوب آن رخ میدهد و لزوم توجه به ارزشها و نگرشهای سیاسی، برای درک پدیدههای سیاسی به ویژه شکل گیری دموکراسی پایدار مورد تأکید قرار میگیرد و به عنوان یک ابزار مفهومی شناخته میشود، که بر اساس آن میتوان رفتار و کنش سیاسی افراد جامعه را پیش بینی نمود.
در حال حاضر با توجه به گسترش رسانه ها و پیشرفت تکنوژیکی آن وتبلیغات جهانی، سطح آگاهی و اطلاعات افراد ارتقا یافته و دموکراسی به عنوان یک شیوه حکومتی، مقبولیت جهانی یافته است، در جوامع جهان سوم که در مرحله گذار از سنتی به مدرنیته قرار دارد، ممکن است تغییر فرهنگ سیاسی افراد جامعه به صورت یکپارچه و هماهنگ شکل نگرفته و گروهی با فرهنگ سیاسی غیردموکرات هنوز نتوانسته باشند، ارزشهای سیاسی سنتی که به شکلی عمیق، در آنها درونی شده را تغییر دهند و بدینصورت تفاوت ارزشها و نگرشها در اینگونه جوامع امری طبیعی محسوب شده و برقراری دموکراسی پایا، نیاز به زمانی طولانیتر خواهد داشت، با توجه به این که دامنه فرهنگ سیاسی بسیار گسترده است و امکان مطالعه همه ابعاد آن در یک تحقیق ناممکن به نظر میرسد، بررسی ارزشهای دموکراتیک در این تحقیق به عنوان یکی از مؤلفه های فرهنگ سیاسی انتخاب شده است. چرا که تحقق دموکراسی شرایطی دارد که یکی از آنها داشتن فرهنگ سیاسی دموکراتیک است و داشتن فرهنگ سیاسی دموکراتیک منوط به وجود ارزشهای سیاسیدموکراتیک در بین مردم جامعه است. اما در خصوص چگونگی دستهبندی نسلها، هیچ توافقی بین اندیشمندان بر سر دستهبندی آن وجود ندارد. از نظر مانهایم و همفکران وی اواخر نوجوانی و اوایل جوانی در حدود 17 سالگی، در واقع سالهای شکلگیری اصلی هستند که طی آن، دیدگاههای فردی مجزا و متمایز دربارۀ سیاست و جامعه در سطح وسیعی شکل میگیرد تجربیات متفاوت افراد از وقایع مهم تاریخی مانند جنگها و انقلاب با عث میشود در یک فضای متفاوت قرار گیرد که تفاسیر او از دنیا و مسائل مختلف آن به شکلی متفاوت از سایر نسلها باشد )اسکات و شومن، 1992، ص.361. مارشال، 1999، ص. 199 به نقل از توکل ، 1385، 103).
با توجه به این که ایران نیز درطول چند دهه گذشته درگیر وقایع مهمی مانند انقلاب و جنگ بوده است، به همین دلیل دستهبندی نسلها در این پژوهش بر اساس دیدگاه مانهایم انجام شده است.در این پژوهش ترغیب شدهایم تا اثرات این وقایع را در کنار سایر متغیرها در نسلها بررسی کنیم. در ضمن، با توجه به این که سن ورود رسمی افراد در فعالیتهای سیاسی (رأی دادن) از حدود 17 سالگی است، جامعه آماری ما نیز از این سن شروع میشود.
با وجود آنکه ارزشها جهتدهنده و استانداردهای رفتارند و موجبات انسجام و یکپارچگی جوامع را فراهم میکند، از سویی دیگر ارزشهای متفاوت نسلها باعث فاصله افتادن بین آنها میشود. تجربه هر نسل، گونههای مختلف اجتماعی شدن و مجاری مختلف جامعهپذیری، به ویژه در دهههای اخیر که رسانههای فراملی افراد به خصوص اقشار جوان را احاطه نموده، جهان ذهنی و افقهای آینده آنها را رقم میزند. بعد از انقلاب، جنگ یا دگرگونیهای عمده سیاسی – اجتماعی، هر گروه سنی، تجربهای خاص از جهان پیرامون خود دارد که او را از سایر نسلها جدا میکند. این پدیده اجتماعی زمانی به صورت یک مسأله اجتماعی شناخته میشود که از حد تعادل خارج شود و در این صورت ذهن افراد متخصص را به خود جلب مینماید. با توجه به ضرورت و اهمیت رواج ارزشهای دموکراتیک در فرهنگ سیاسی نسلهای متفاوت جامعه، به عنوان شاخصی در تقویت دموکراسی و توسعه سیاسی، محقق با انجام این پژوهش در پی دستیابی به پاسخ این سؤال است که آیا میزان رواج ارزشهای دموکراتیک در بین سه نسل از جامعه ایران متفاوت است؟ در این جا لازم است که مروری اجمالی بر کل پایان نامه داشته باشیم:
فصل اول پژوهش، به مرور ادبیات تحقیق اختصاص یافته که در دو قسمت به بررسی آثار تجربی و مبانی نظری در مورد موضوع پژوهش پرداخته شد. در بررسی آثار تجربی، ابتدا مروری بر آثار تجربی مربوط به نسل و شکاف نسلی صورت گرفته و سپس به مرور آثار تجربی در مورد فرهنگ سیاسی و ارزشهای دموکراتیک اختصاص یافت، در بررسی مبانی نظری، دیدگاههای اندیشمندان در مورد ارزش دموکراتیک و موضوعات مرتبط با آن مانند: جامعهپذیری سیاسی، فرهنگ سیاسی، دموکراسی، نسل و شکاف نسلی و فرهنگ سیاسی و شکاف نسلی در ایران، مورد مداقه و بررسی قرار گرفت. در فصل دوم که مربوط به چارچوب نظری میباشد، به بیان دیدگاههایی اختصاص یافته که پژوهش حاضر بر اساس همان دیدگاهها و در چهارچوب همان مبانی انجام شده است. در این پژوهش با توجه به موضوع آن در بررسی نسلی از دیدگاه اینگلهارت مبنی بر ارتباط ارزشهای فرامادی و ارزش دموکراتیک و شکاف نسلی استفاده شده است. همچنین، برای تعریف فرهنگ سیاسی، مؤلفهها و شاخصهای آن بر دیدگاه نظری آلموند و وربا درباره فرهنگ سیاسی تکیه میکند. آلموند و وربا فرهنگ سیاسی را بر اساس وجوه شناختی، عاطفی و ارزیابانه ذهنیتهای مردم درباره نظام، فرایند و خروجیهای نظام سیاسی تعریف کردهاند. فصل سوم که به روش تحقیق اختصاص یافته، جهت دستیابی به میزان رواج ارزشها و فرهنگ دموکراتیک بین نسلی، با توجه به حساسیت و اهمیت موضوع از روش پیمایشی[1] استفاده شد تا بتوانیم به صورت مستقیم با افراد جامعه ارتباط برقرار نموده و از دیدگاهها و نگرش آنها در مورد موضوعات مختلف سیاسی، بدون ابهام مطلع گردیم. بدین جهت لازم شد تا از پرسشگران ماهر و با تجربه استفاده شود تا به نتایج حقیقی و درست دست یابیم.
در این تحقیق پس از تعیین متغیرهای اصلی پژوهش، از مفاهیم مربوطه تعریف نظری و عملیاتی بهعمل آمده است. پس از تعیین گویههای هر مفهوم و آزمون مقدماتی پرسشنامه، با بهره گرفتن از آزمون آلفای کرونباخ[2] روایی طیفهای مورد استفاده مورد سنجش قرار گرفته و معناداری آنها آزمون شده است. پس از جمع آوری دادهها و ورود آنها به رایانه، با بهره گرفتن از برنامه SPSS و تحلیل های آماری مربوطه رابطه متغیرهای اصلی پژوهش مورد بررسی و آزمون قرار گرفتهاند.
با بهره گرفتن از فرمول نمونهگیری با 04/0درصد خطا تعداد نمونه 380 نفر تعیین شد. افراد نمونه نیز بر حسب حوزه و بلوک به روش تصادفی انتخاب شده اند.
فصل چهارم که به تحلیل داده ها اختصاص دارد، ابتدا به توصیف اطلاعات و تشریح آنها با بهره گرفتن از جدول و نمودار پرداخته شده و سپس در قسمت آمار استنباطی به آزمون فرضیات با بهره گرفتن از
جدول 4-1: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن.. 46
جدول 4-2: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال. 47
جدول 4-3: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب طبقه اجتماعی.. 48
جدول 4-4: فراوانی پاسخگویان بر حسب شاخص اصلاح بدن. 49
جدول 4-5: جدول توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گویههای سازنده شاخص اصلاح بدن. 50
جدول 4-6: فراوانی پاسخگویان بر حسب شاخص مصرف گرایی.. 54
جدول 4-7: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گویه های سازنده شاخص مصرف گرایی.. 55
جدول 4-8: فراوانی پاسخگویان برحسب شاخص میزان مصرف رسانه. 57
جدول 4-9: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گویه های سازنده شاخص میزان مصرف رسانه. 58
جدول 4-10: فراوانی پاسخگویان بر حسب شاخص هویت شخصی.. 59
جدول 4-11: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گویه های سازنده شاخص هویت شخصی.. 60
جدول 4-12: فراوانی پاسخگویان بر حسب شاخص سرمایه فرهنگی.. 62
جدول 4-13: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گویه های سازنده شاخص سرمایه فرهنگی.. 63
جدول 4-14: :بررسی نرمال بودن توزیع متغیرهای تحقیق به کمک آزمون کولموگرف اسمیرنف… 64
جدول 4-15: ماتریس همبستگی بین متغیرهای تحقیق.. 65
جدول 4-16: مشخصکنندههای تحلیل رگرسیونی رابطه بین مصرف گرایی و اصلاح بدن. 66
جدول 4-17: ضریب رگرسیونی رابطه بین مصرف گرایی و اصلاح بدن. 66
جدول 4-18: مشخصکنندههای تحلیل رگرسیونی رابطه بین مصرف رسانه و اصلاح بدن. 67
جدول 4-19: ضریب رگرسیونی رابطه بین مصرف رسانه و اصلاح بدن. 67
جدول 4-20: مشخصکنندههای تحلیل رگرسیونی رابطه بین هویت شخصی و اصلاح بدن. 68
جدول 4-21: ضریب رگرسیونی رابطه بین هویت شخصی و اصلاح بدن. 68
جدول 4-22: مشخصکنندههای تحلیل رگرسیونی رابطه بین سرمایه فرهنگی و اصلاح بدن. 69
جدول 4-23: ضریب رگرسیونی رابطه بین سرمایه فرهنگی و اصلاح بدن. 69
جدول 4-24: بررسی رابطه بین طبقه اجتماعی و اصلاح بدن. 70
جدول 4-25: بررسی رابطه بین وضعیت اشتغال و اصلاح بدن. 71
جدول 4-26: نتایج حاصل از تحلیل واریانس در ارتباط با اصلاح بدن در سنین مختلف… 72
جدول 4-27: نتایج حاصل از آزمون توکی در رابطه با اصلاح بدن. 72
جدول 4-28: نتایج حاصل از تحلیل واریانس در ارتباط با نگرش به اصلاح بدن در سنین مختلف… 73
جدول 4-29: مشخصکنندههای کلی تحلیل رگرسیونی متغیرهای مستقل بر اصلاح بدن. 74
جدول 4-30: تأثیر تفکیکی متغیرهای مستقل بر اصلاح بدن. 75
فهرست نمودارها
عنوان شماره صفحه
نمودار 4-1: نمودار سن پاسخگویان. 46
نمودار 4-2: نمودار وضعیت اشتغال پاسخگویان. 47
نمودار 4-3: نمودار طبقه اجتماعی.. 48
نمودار 4-4: نمودار شاخص اصلاح بدن. 49
نمودار 4-5: نمودار شاخص مصرف گرایی.. 54
نمودار 4-6: نمودار شاخص میزان مصرف رسانه. 57
نمودار 4-7: نمودار شاخص هویت شخصی.. 59
نمودار 4-8: نمودار شاخص سرمایه فرهنگی.. 62
نمودار 4-9: تأثیر رگرسیونی رابطه بین مصرف گرایی و اصلاح بدن. 66
این مطلب را هم بخوانید :
نمودار 4-10: تأثیر رگرسیونی رابطه بین مصرف رسانه و اصلاح بدن. 67
نمودار 4-11: تأثیر رگرسیونی رابطه بین هویت شخصی و اصلاح بدن. 68
پژوهش حاضر، با هدف بررسی عوامل مؤثر بر اصلاح بدن[1]، رفتارهایی چون کنترل وزن، خدمات زیبایی، استفاده از داروها، کرمها و خدمات پزشکی و آرایشی را به روش کمی مورد بررسی قرار داده است. داده های پژوهش با بهره گرفتن از روش پیمایش، با بهره گرفتن از پرسشنامه با حجم نمونه 384 نفر بر اساس جدول لین[2] (1976,) از زنان20 تا 44 ساله مناطق 22 گانه شهر تهران به روش نمونه گیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند. برای سنجش روایی و پایایی سؤالات پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و اعتبار صوری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین اصلاح بدن، مصرفگرایی، مصرف رسانه، هویت شخصی، طبقه اجتماعی و سن رابطه معناداری وجود دارد. و 47 درصد از تغییرات اصلاح بدن توسط مصرفگرایی قابل تبیین است. همین طور حدود 7 درصد از تغییرات توسط مصرف رسانه و 12 درصد از تغییرات توسط هویت شخصی قابل تبیین میباشد. همچنین با بهره گرفتن از تحلیل واریانس، اصلاح بدن در سنین مختلف نیز تفاوت معناداری وجود داشت. و آزمون توکی نشان دهندهی این بود که کمترین میانگین اقدامات جهت اصلاح بدن را افراد بالای 35 سال و بیشترین اقدامات را در سنین 25 تا35 سال انجام میدهند. بین طبقه اجتماعی پاسخگویان و اصلاح بدن نیز رابطه معناداری وجود داشت که با بالارفتن طبقه اجتماعی اقدامات جهت اصلاح بدن افزایش پیدا می کند.
واژگان کلیدی: اصلاح بدن، مصرفگرایی، مصرف رسانه، هویت شخصی، سرمایه فرهنگی، طبقهاجتماعی، زنان
توجه به بدن، ظاهر و تناسب به عنوان مقولهای تأثیرگذار منجر به مطالعات اجتماعی و فرهنگی بسیاری جهت نظریه پردازی و مطالعات تجربی در دو دهه اخیر شده است. رفتارهای افراطی، نارضایتی نسبت به بدن، علاقمندی در نزدیک بودن به شاخصهای استاندارد، ایدهآلها، هنجارهای غربی میل بر تسلط و کنترل بدن، در زنان و جوانان بیشتر دیده میشود.
در قرن بیستم مخصوصاً در چند دهه اخیر برداشتهای نو به نو شونده از زیبایی سرعت گرفته است. در یک رویکرد کلی، زیبایی امری دنیوی (در برابر مقدس)، نسبی(در برابر مطلق)، جزئی (در برابر کلی) و از همه مهمتر ظاهری (در برابر باطنی) قلمداد شده و به عنوان مجموعه ای از مؤلفه هایی چون: تناسب اندام، آرایش، پوشش و جذابیت تعریف میشود (سینوت 1990، 40). این رویکرد برجنبه هایی از زیبایی تأکید دارد که قابل کسب کردن، پروراندن و خلق کردن بوده و براین اساس تأکید از زیبایی طبیعی برداشته میشود. در حقیقت این تغییر در تلقی از زیبایی همراه با دستاوردهای صنعتی و پزشکی باعث شده است که زیبایی دیگر یک مشخصهی طبیعی و زیستی نباشد. و ویژگی اکتسابی پیدا کند(وبستر و دریسکل 1983، 162).
در سالهای اخیر بدن انسان به عنوان یک موضوع مهم مورد مطالعه جامعه شناسان معاصر قرار گرفته است. اهمیت بدن نه تنها در تحقیقات تجربی بلکه در تئوری پردازیهای جامعه شناسی آشکار شده است (انگلس و هاوسن 2001، 200).
در سطوح ساختاری و ارزشی، فرایندهای چندی را میتوان در اهمیت و جایگاه ارتقاء یافتهی بدن و بدنی شدن فرهنگ به خصوص با مخاطب قرار دادن جوانان برشمرد، که از آن جمله میتوان به رشد فنآوریهای سلامت، تغذیه و ورزش، صنعت زیبایی و مد، افزایش علاقه به جوانی، اولویت یافتن مصرف، فردگرایی فزاینده، توجه به تمایز وسبک زندگی، رسانهای شدن فرهنگ (به ویژه تأکید بر بدن زیبا و جوان) و اهمیت یافتن فرهنگ عامه پسند اشاره کرد. فرایندهای فوق درتعامل با شرایط تاریخی، اقتصادی، ایدئولوژیک ومکانی خاص جلوههای متفاوتی مییابند و به مدد فرایند جهانی شدن و رسانهای شدن فرهنگ از اشتراکات زیادی نیز برخوردار گردیدهاند. بدین سان، فرهنگ بدن را باید منظری دانست که به کمک آن میتوان تحولات فرهنگی و روند آنها را مورد ارزیابی قرار داد. بدن عرصهای برای باز آفرینی فرهنگی و اجتماعی است و روشنگر روابط قدرت و نحوهی تأثیرگذاری آن بر تفاوتها و نابرابریهای اجتماعی است(ذکایی1387، 170).
جامعه شناسان بدن را به عنوان یک پروژه مفهوم بندی کردهاند که به عنوان بخش مرکزی هویت “خود” کار می کند (شیلینگ 2003 به نقل از گیملین 2006، 40). در جامعه شناسی پذیرفته شده است که بدن تصویر مرکزی است که ما از خودمان داریم(فدرستون 1991 و گافمن 1996، 101). شیوه های مدیریت بدن را به عنوان یک پروژه در نظر میگیرد که با احساس توسعهی “خود” در یک خط قرار دارد (شیلینگ 2003، 187).