نمونه آماری 110
روش جمع آوری اطلاعات 119
این مطلب را هم بخوانید :
2- مقام قضایی—————- 73
گفتار هفتم: تزلزل استقلال قضایی— 74
گفتار هشتم: عدم پایبندی به اصل بیطرفی———— 76
گفتار نهم: نیازهای مالی قاضی—– 79
گفتار دهم: عدم توجه به ضرورت کارشناسی در امر دادرسیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 80
مبحث دوم: علل و عوامل درون سازمانی مؤثر بر تخلفات انتظامی قضاتبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 81
گفتار اول: کثرت قوانین و پراکندگی آنها————– 81
گفتار دوم: فقدان اصل تخصص در دادرسی———— 82
گفتارسوم :کثرت موجودی پرونده ها —————- 84
گفتار چهارم: ارتفا نابجا و تصدی زودرس به مناصب قضاییبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 85
گفتار پنجم: وحدت قاضی——– 86
گفتار ششم: حجیت دانستن علم قاضی————— 87
الف: جایگاه علم قاضی در فقه امامیه- 87
ب: جایگاه علم قاضی در حقوق موضوعه ایران——— 88
گفتار هفتم:اختیارات گسترده قاضی– 90
گفتار هشتم: آمارگرایی———– 91
گفتار نهم: استرس شغلی———- 93
1- غیبت در کار————— 93
2- عملکرد-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 93
این مطلب را هم بخوانید :
3- اختلال در تصمیم گیری——- 94
4- فرسودگی شغلی————- 94
گفتار دهم: فایده گرایی دستگاه قضایی—————- 95
مبحث سوم: علل و عوامل برون سازمانی مؤثر بر تخلفات انتظامی قضاتبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 97
گفتار اول: مداخله سایر قوا در امر قضا————— 97
گفتار دوم: فشار جامعه بر محکومیت- 98
گفتار سوم: وکلای مدافع——— 99
گفتار: چهارم: شهادت کذب——- 100
گفتار پنجم: اعتراف و اقرار متهمین– 101
گفتار ششم: عدم ابلاغ صحیح اوراق قضایی———– 103
فصل سوم: آسیب شناسی قوانین و ساختار نظام قضایی ایران
مبحث اول: آسیب شناسی قوانین— 107
گفتار اول: آسیب شناسی قوانین ماهوی————— 108
گفتار دوم: آسیب شناسی قوانین شکلی————— 110
مبحث دوم: آسیب شناسی کادر اجرایی دستگاه قضایی ایرانبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———— 111
گفتار اول: جایگاه قاضی در نظام قضایی ایران———- 112
الف- جایگاه قاضی در حقوق ایران- 112
ب- جایگاه و مقبولیت شغل قضاوت—————- 114
1: نحوه انتخاب و گزینش قاضی— 115
2: علم و آگاهی قاضی———- 116
3: استقلال قاضی————– 116
4: عدم توجه به رفاه و معیشت قاضی—————- 117
گفتار دوم: ناکارآمدی ضابطین دادگستری————- 118
الف- بیمعیاری در جذب ضابطین دادگستری———- 119
ب- اقتدار گرایی ضابطین دادگستری—————- 119
مبحث سوم: عدم استفاده از علوم و فنون نوین روز در فرایند دادرسیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 121
گفتار اول: عدم بهره مندی از تجهیزات پیشرفته در کشف جرایم بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 122
گفتار دوم: کشف غیر علمی و اصولی جرایم———– 123
مبحث چهارم: مدیریت قضایی پرونده در فرایند دادرسیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 124
گفتار اول: ضعف مراجع انتظامی قضات————– 124
گفتار دوم: تبعیض و عدالت ملون در دستگاه قضایی—– 126
گفتار سوم: فقدان رویه واحد دادرسی در نظام قضایی ایرانبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 127
الف- جرم و ماهیت آن———- 127
ب- دلایل اثبات جرم———– 128
ج- تجدیدنظر—————- 128
د- مرور زمان-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 129
ه- چندگانگی منابع در فرایند دادرسی—————- 129
گفتار چهارم: ناهمخوانی و منطبق نبودن قوانین با نیازهای اجتماعیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———- 131
گفتار پنجم: فقدان بانک اطلاعاتی و آماری جامع از فعالان اصلی پروندهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 132
گفتار ششم: هم عرضی دادگاه های عمومی و شوراهای حل اختلافبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 133
الف: داگاه های عمومی———- 133
ب: شوراهای حل اختلاف——– 135
نتیجه گیری-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 137
پیشنهادات-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 140
منابع و مآخذ-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 145
چکیده انگلیسی————— 155
چکیده
در این نکته هیچ کس تردید ندارد که قاضی مانند هرانسان دیگر درمعرض اشتباه و انحراف است.با همه دقتها و وسواسهایی که قضات مراعات مینمایند، گاه اشتباهات و خطاهایی در تطبیق موضوعات با احکام و فهم مستندات و احصاء دلایل و نظایر اینها رخ میدهد که درهرکار بشر این امر طبیعی است. قانونگذار در مقام چاره جویی نسبت به اشتباهات قضایی و احکام مخالف اصول یا قوانین یا ادله یا مستندات، راه هایی را برای یک سری از اشخاص قائل شده است. اگر در دستگاه قضایی میزان تخلف و فساد زیاد شود، جامعه با یک فاجعه واقعی رو به رو است، زیرا بر اساس قاعده، جامعه قضات شاخص ترین افراد جامعه هستند و بروز تخلف و انحراف در چنین قشری، مشکلی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. در گذشته فرض بر این بوده که قاضی بیش از کارکنان سایر نهادها به مصالح اجتماعی، پای بند
1. 1. تعصب بر پیشفرضهای مذهبی……………………………………….. 208
1. 2. جعلی دانستن منابع روایی طرف مقابل……………………………………….. 210
1. 3. اطلاق «تفسیر به رأی» به تفاسیر مذهب دیگر……………………………… 211
1. 4. خارج دانستن فرقه مقابل از دین……………………………………….. 212
2. آسیبهای روشی………………………………………. 214
2. 1. آسیبهای حوزه نقل……………………………………….. 214
2. 1. 1. عدم ذکر نام صاحبان اقوال………………………………………214
2. 1. 2. نقل باواسطه………………………………………. 215
2. 1. 3. نقل نادرست………………………………………… 216
2. 1. 4. اطلاق عقیده عدهای محدود به یک مذهب………………………… 218
2. 2. آسیبهای حوزه نقد………………………………………. 219
2. 2. 1. بهکارگیری ادبیات ناپسند………………………………………. 219
2. 2. 2. استدلالهای بعید………………………………………. 220
2. 2. 3. استناد به منابع ضعیف و غیر معتبر……………………………… 223
2. 2. 4. تکیه به ذوقیات………………………………………… 225
2. 2. 5. رها کردن اقوال بدون داوری……………………………………….. 225
2. 2. 6. طفره رفتن از ذکر شواهد و دلایل……………………………………….. 226
نتایج و پیشنهادها……………………………………… 228
فهرست منابع………………………………………. 232
این مطلب را هم بخوانید :
الف. کتب فارسی……………………………………….. 232
ب. کتب عربی……………………………………….. 235
ج. کتب لاتین……………………………………….. 240
د. مقالات………………………………………… 240
ه. سایتهای اینترنتی……………………………………….. 242
نمایهها ………………………………………243
الف. نمایه آیات………………………………………… 243
ب. نمایه روایات………………………………………… 244
ج. نمایه اصطلاحات………………………………………… 245
د. نمایه کتب………………………………………… 245
چکیده:
گسترش مطالعات تطبیقی و کارآمدی آن در حوزه علوم انسانی، سبب شده تا این روش مطالعاتی به ساحت دانش تفسیر نیز راه یابد و تا مرز تأسیس رشتهای دانشگاهی با این عنوان پیش رود. این در حالی است که هنوز دیدگاههای مختلفی که در باب تفسیر تطبیقی وجود دارد، مورد سنجش و ارزیابی قرار نگرفته است. پژوهش حاضر با پیشگرفتن مراحل توصیف، تحلیل و داوری تلاش نموده تا بنیانهای معرفتی مقوله مورد بحث را تبیین کند و به تصحیح و تعمیق کوششهای انجامشده در باب تفسیر تطبیقی بپردازد. بررسی تحلیلی قرائتهایی که از تفسیر تطبیقی وجود دارد، معلوم کرد که در باب چیستی تفسیر تطبیقی، اتفاقنظری میان تفسیرپژوهان وجود ندارد و تفسیر تطبیقی اقسام مختلفی را از حیث متعلق مقایسه دربردارد. در این تحقیق با فرض متعلق دیدگاههای تفسیری شیعی-سنی برای تطبیق، میراث تفسیری از حیث تطبیق مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد که تفسیر تطبیقی نوظهور، صورت تکاملیافته و جامع تطبیق در سنت تفسیری است. همچنین در این مطالعه، سیر تاریخی جریان تطبیق در عرصه تفسیر قرآن و نقاط عطف آن معلوم گردید. با تکیه بر همین اطلاعات، مشخصه های روششناختی تفسیر تطبیقی، از حیث مبانی، رهیافت و روش تبیین شد. مبانی یک مفسر در تفسیر تطبیقی پس از اذعان به وجود اختلاف در تفسیر آیات از حیث مذهب، بر حقانیت باورهای ویژه مذاهب و میزان اعتبار منابع تفسیری مذهب دیگر استوار است که بر اساس این مبانی، دو نوع رهیافت تقریبی و جدلی، رهیافتهای اصلی تفسیر تطبیقی هستند. در این تحقیق، روش انجام تفسیر تطبیقی در دو حوزه نقل و نقد آرا و آسیبهایی که از همین حیث و نیز از جهت مبنا، تفسیر تطبیقی را تهدید میکند، بیان شد تا با پیرایش آنچه رهزن است، بتوان تفسیر تطبیقی را در مسیری هدایت کرد که به ضابطهمندی و کارآمدی هر چه بیشتر دانش تفسیر قرآن بینجامد.
مقدمه:
امروزه مطالعات تطبیقی مقبولیت وسیعی یافته است. این گونه نوظهور از تحقیق و پژوهش، هم در حوزه مطالعات غیردینی (همچون ادبیات تطبیقی، فلسفه تطبیقی، حقوق تطبیقی و …) و هم در ساحت مطالعات دینی (همچون دینشناسی تطبیقی) و هم در قلمرو مطالعات اسلامی (همچون فقه مقارن/تطبیقی)، از رواج و رونق غیر قابل انکاری برخوردار شده است. نکته قابل توجه آن است که در بیشتر این علوم، محققان به تطبیق آرا و نظریات و مکاتب و … پرداختهاند، ولی کمتر کسی درصدد برآمده که تحقیق کند و ببیند مطالعه تطبیقی در آن علم خاص چیست یا چه میتواند باشد؟ این در حالی است که خودِ مطالعه تطبیقی نیز بهمثابه یکی از اقسام مطالعه و پژوهش هنوز در معرض پرسش و تأمل بسیاری قرار دارد و در بابِ چیستی، روش و مسائل مربوط بدان، چالشهای جدی و قابلِ تأملی وجود دارد. بیگمان ظهور و پیدایش عنوان تازه «تفسیر تطبیقی» در دو سه دهه اخیر و پدید آمدن آثار تفسیری بدین نام تحت تأثیر قلمروهای معرفتی دیگر علوم بوده است. با این حال، توجه بدین نکته مهم است که تطبیق در علوم اسلامی سابقهای دیرینه دارد و چه بسا تفسیر تطبیقی بیشتر از آن که از علوم غیر دینی الگو گرفته و وامدار آنها باشد، تحت تأثیر علوم اسلامی رشد کرده باشد.
مقبولیتی که تفسیر تطبیقی یافته و آن را تا حد تأسیس یک رشته دانشگاهی ارتقا داده است، لزوم شناخت بنیانهای معرفتی آن و تببین این بنیانها را دوچندان میکند. این رساله عهدهدار انجام این امر مهم است که پیش از این مغفول واقع شده است. در این رساله سعی شده است در باب چیستی، مبنا و روش تفسیر تطبیقی بهصورت علمی بحث شود.
مقوله تفسیر تطبیقی را از دو حیث باید بررسی کرد. از حیث تفسیر و از حیث تطبیق. تفسیر تطبیقی از این حیث که تفسیر است باید مشخصه های یک تفسیر را از جهات مختلف داشته باشد و از این حیث که تطبیقی است، انتظار میرود و بایسته است که دارای ویژگیهای یک مطالعه تطبیقی باشد. رعایت این دو حیث، چالشی بر سر راه تفسیر تطبیقی است.
موضوع این رساله در فضای علمیای شکل گرفته است که تفسیر تطبیقی خود بهعنوان رشتهای آکادمیک تدریس و تحصیل میشود و مراد از این رشته چه در بدو تأسیس و چه در ادامه، تنها تطبیق دیدگاههای شیعی ـ سنی است، لذا طبیعی مینمود که فرض اولیه این رساله چنین باشد که تفسیر تطبیقی به معنای تطبیق دیدگاههای شیعه و اهل سنت در تفسیر قرآن است؛ اما پس از مطالعه همهجانبه نویسنده و اطلاع از دیدگاههای تفسیرپژوهان اهل سنت که تقدم زمانی بر نظریهپردازی شیعه دارد، معلوم شد که تلقیهای متفاوتی در ساحت تفسیرپژوهی وجود دارد و چنین نیست که تفسیر تطبیقی محدود به مقایسه دیدگاههای شیعه و سنی باشد. این اتفاق به خودی خود برای رساله حاضر دستاوردی نو محسوب میشد. از همینرو در فصل دوم، همه تلقیهای موجود در خصوص تفسیر تطبیقی، گزارش شد و فصل مذکور که میخواست چیستی «تفسیر تطبیقی» به معنای تطبیق دیدگاههای شیعی ـ سنی را بررسی و نقد کند، رسالتی وسیعتر و مهمتر برای خود یافت و آن توصیف، تحلیل و داوری در باب همه تلقیهای موجود بود. ناگفته نماند که چون فضای تفسیرپژوهی بحث حاضر، نیاز مبرمی به بررسی و نقد چیستی تفسیر تطبیقی داشت، گزارش و تحلیل همه تلقیها در راستای رفع این نیاز، از ضرورت غیر قابل انکاری برخوردار بود. با درنظرگرفتن تمام این فرصتها و ضرورتها، در فصل دوم، تفسیر تطبیقی مفهومشناسی شد و در باب درستی اطلاق این اصطلاح بر آنچه مراد تفسیرپژوهان بود، قضاوت شد. همچنین در بخش گونهشناسی، گونههای تفسیر تطبیقی مورد بررسی قرار گرفت و معلوم شد بر گونه بودن آنها چه اشکالاتی وارد است. نیز هدف تفسیر تطبیقی و جایگاه آن در این فصل، تحلیل و نقد شد. در پایان هم تبار تفسیر تطبیقی و مصداقهای آن از دیدگاه نظریهپردازان بررسی شد تا هم شناخت از چیستی تفسیر تطبیقی کامل شود و هم راه برای ادامه کار در فصلهای بعدی گشوده شود.
ادامه این راه و بررسی همه تلقیها در فصلهای بعد، نه ضرورت داشت و نه ممکن بود، چون از یک سو بنا بر نتایج حاصل از فصل دوم، معلوم شد که بسیاری از این تلقیها چیزی جز درک خام و ابتدایی از عنصر تطبیق نیست و از طرف دیگر بررسی باقی تلقیها هم در فصلهای بعد، تحقیقی وسیع پیش رو مینهاد که در مجال محدود این رساله نمیگنجید و چه بسا از کیفیت کار کاسته میشد. از همین رو، در فصل سوم بر اساس تلقی تفسیر تطبیقی، بهمثابه تطبیق دیدگاههای شیعی ـ سنی، کار ادامه یافت. در فصل سوم، گوشههایی از میراث تفسیری شیعه و اهل سنت، از حیث تطبیق بررسی شد. ضرورت وصف تاریخی جریان تفسیر تطبیقی، در پیدایی سیر تحول تطبیق در عرصه تفسیر و آشکار شدن نقاط عطف تاریخی تطبیق بود. هدف دیگر فصل سوم، این بود که میزان تأثیرپذیری جریان تفسیر تطبیقی امروزین از جریان تاریخی تطبیق معلوم شود. افزون بر این، بررسیهای انجام شده در فصل سوم، پایه و مبنای مناسبی را برای تحقق اهداف بعدی رساله شکل میداد.
با دادههایی که از فصل سوم به دست آمد، در فصل چهارم، در باب ارکان روششناختی تفسیر تطبیقی، یعنی مبانی، رهیافتها و روش اجرایی تفسر تطبیقی به تفصیل سخن گفته شد. در نهایت در فصل پنجم، بر اساس همان تلقیهای موجود، عیوب و نقایص تفسیر تطبیقی که سبب اختلال در کارکرد آن میگردد و به منزله آسیب برای آن محسوب میشود، استخراج شد.
بنابر آنچه توضیح داده شد، در رساله حاضر، موضوع پژوهش در فصل دوم، تفسیرپژوهی است. یعنی در این فصل، تلقیها و نظریههای موجود درخصوص تفسیر تطبیقی، موضوع پژوهش است. در فصل سوم، موضوع تحقیق، تفاسیر هستند که در دو بخش تفاسیر سنتی و تفاسیر جدیدِ نامبُردار به تفسیر تطبیقی بررسی شده است. در فصل چهارم و پنجم، روششناسی و آسیبشناسی همان تفاسیر در پرداختن به تفسیر تطبیقی، موضوع پژوهش است.
اگرچه رساله حاضر در مقام تجویز و توصیه نبوده است، اما از رهگذر تصحیح، توسعه و تعمیق بیشتر وضعیت فعلی تفسیر تطبیقی، توانسته است به تعیین شاخصههای مدل مطلوب کمک کند. نگارنده به
2-3-3-3- یادآوری نعمت های الهی…………………………………………………86
2–3–3–4– یادآوری مرگ و قیامت…………………………………………………..88
2-3-4- کارکرد فرهنگی………………………………………………………………..90
2-3-4-1- حفظ و استمرار هویت و فرهنگ دینی……………………………..90
2-3-4-2- تقویت و گسترش ادبیات و هنرهای مذهبی…………………..91
2-3-4-3- شکل گیری مراکز دینی-فرهنگی………………………………………92
2-3-5- کارکرد اجتماعی……………………………………………………………..94
2-3-5-1- افزایش وحدت و همبستگی اجتماعی…………………………94
2-3-5-2- از میان رفتن طبقات اجتماعی ظاهری………………………………..96
2-3-5-3- تقویت ارتباطات دینی……………………………………………….98
2-3-6- کارکرد روانشناختی……………………………………………………….99
2-3-6-1- برانگیختن عواطف دینی…………………………………………………99
2-3-6-2- تکرار و تلقین……………………………………………………………..101
2-3-6-3- برقراری ارتباط مستقیم و چهره به چهره………………………104
2-3-6-4- ایجاد آرامش روحی…………………………………………………………108
جمع بندی…………………………………………………………………………………………..112
فصل سوم: آسیب شناسی مجالس مذهبی…………………………………………………113
3-1- واعظان و ذاکران……………………………………………………………………………114
3- 1-1- عدم تجهیز به اندیشههای ناب و مستدل………………………………………117
این مطلب را هم بخوانید :
3- 1-2- غفلت از تهذیب نفس……………………………………………………………….118
3- 1-3- غلو………………………………………………………………………………….121
3- 1-5- خرافات در مجالس مذهبی……………………………………………………..124
3-1-6- تشدید اختلافات فرقه ای در بین مسلمین………………………126
3- 1-7- افراط و تفریط در طرح مسایل سیاسی…………………………………..127
3- 1-8- برخورد کاسبکارانه…………………………………………………………..128
3- 1-9- استفاده از آهنگهای نامناسب و سبکهای مبتذل(غنا)…………………129
3-2- آسیبهای مربوط به متولیان مجالس مذهبی……………………………………..132
3-2-1- اکتفا به مداحی و کاستن از برنامههای محتوایی شعورمحوری……………….132
3-2-2- طولانی شدن برنامه مجالس مذهبی……………………………………………135
3-2-3- بی توجهی به نماز اول وقت……………………………………………………….135
3-2-4- اسراف و چشم و همچشمی…………………………………………………….136
3-3-1- فراهم آوردن زمینه آزار و اذیت برای دیگران……………………………138
3-3-2- آسیب رساندن به بدن……………………………………………………….139
3-4- آسیب های مشترک در هر سه رکن…………………………………………………..140
3-4-1- ریا و تظاهر………………………………………………………………………….140
3-5- برخی پیشنهادات به منظور رفع آسیبها………………………………………….142
جمعبندی…………………………………………………………………………………………145
نتیجهگیری نهائی……………………………………………………………………………146
منابع و مآخذ………………………………………………………………………………….148
الف. منابع عربی………………………………………………………………………..148
ب. منابع فارسی……………………………………………………………………..152
ج. مقالات…………………………………………………………………………….158
د. پایان نامه…………………………………………………………………………….160
ه. منابع مجازی……………………………………………………………………………….160
چکیده:
مجالس مذهبی از مردمیترین محافل و مجامع است که حول محور قرآن و سنت اهل بیتعلیهم السلام و تعظیم شعائر دینی فعالیت می کند. با توجه به گستردگی و فراگیری این مجالس و همچنین دارا بودن ویژگیهای منحصربفردی چون حضور گسترده اقشار مختلف مردم، این مجالس، نقش بالایی در زنده و پویا نگهداشتن دین در جامعه دارند. در قرآن کریم به ویژه در آیات تعظیم شعائر الهی، خداوند مسلمانان را به برگزاری این مجالس ترغیب و تشویق مینماید. در روایات معصومین علیهم السلام نیز توصیه و سفارشات فراوانی در این زمینه وجود دارد. در این پژوهش، ما با بکارگیری روش کیفی و جمعآوری اطلاعات با بهره گرفتن از روش کتابخانهای به دنبال آن هستیم تا بتوانیم نقش مجالس مذهبی در حفظ و تداوم حیات دینی جامعه از دیدگاه قرآن و روایات را تبیین کنیم. اگر مجالس مذهبی آنگونه که مورد نظر خدا و اهل بیتعلیهم السلام بوده برگزار شوند، آثار و برکات فراوانی به همراه خواهند داشت و باعث زنده نگه داشتن دین در جامعه و انتقال آن از نسلی به نسل دیگر میشوند. از مهمترین کارکردهای این مجالس میتوان به کارکردهای عبادی، سیاسی، تربیتی، فرهنگی، اجتماعی و روانشناختی اشاره نمود. البته مجالس مذهبی با آسیبهائی نیز مواجه است، که بیتوجهی به این آسیبها باعث میشود که این مجالس از مسیر اصلی خود منحرف شده و حتی باعث کمرنگ شدن دین در جامعه و یا از بین رفتن آن شود. در نتیجه شناخت و توجه به کارکردهای مجالس مذهبی و پیراستن آسیبها از آن، باعث میشود که این مجالس به هدف اصلی خود برسند و دین را در جامعه زنده و پویا نگه دارند و از نسلی به نسل دیگر منتقل کنند.
مقدمه:
در اسلام اساس عبادات بر پایه جمع و جماعت است و هر چند انجام عبادات به صورت فردی هم صحیح میباشد، اما عبادات فردی جنبه فرعی و درجه دوم دارد و اساس قرب در عبادات اجتماعی میباشد. از جمله عبادات جمعی در دین مبین اسلام، برگزاری مجالس مذهبی است، مجالس مذهبی در اسلام دارای سابقهای طولانی است و به زمان پیامبراکرم صلی الله علیه و آله برمیگردد. نقش و جایگاه و همچنین کارکرد بیبدیل این مجالس در حراست و حفاظت از مواریث و شعائر دینی، بسیار ممتاز و برجسته است. خداوند، در قرآن کریم نه تنها اصل برگزاری این مجالس را امضا کرده، بلکه مسلمانان را نیز به برگزاری آن تشویق نموده است. همچنین توجه به سیره عملی ائمه اطهار علیهم السلام نیز مارا متوجه اهمیت این موضوع می کند، زیرا میبینیم که ایشان در دوران حیات پربرکت خود، بیشترین استفاده را از این مجالس نموده اند و از طریق همین مجالس، دین را در جامعه زنده و پویا نگه داشته و نسل به نسل منتقل کردهاند. مجالس مذهبی آثار و برکات فراوانی به همراه دارد و سرمایهای عظیم برای مسلمانان به حساب میآید و قدرت نفوذ و تأثیرگذاری آن تا حدی است که نمیتوان از آن چشم پوشید و به باروری بیشتر آن نیندیشید. البته این مجالس، با همه فواید و برکاتی که دارند، در معرض آفات و آسیبهای بسیاری نیز هستند، که نمیتوان نسبت به آنها بیتفاوت بود، زیرا که غفلت از این آسیبها باعث میشود این مجالس از هدفی که مدنظر خدا و اهل بیت علیهم السلام بوده، که همان حفظ و تداوم حیات دینی در جامعه است دور شود و یا حتی نتیجه عکس داشته باشد و باعث کمرنگ شدن دین در جامعه شود. در نتیجه در این پژوهش پس از مفهوم شناسی و بررسی سیر تاریخی مجالس مذهبی، به تبیین نقش مجالس مذهبی در حفظ و تداوم حیات دینی جامعه در قالب کارکردهای مختلف از جمله کارکردهای عبادی، سیاسی، تربیتی، اجتماعی، فرهنگی و روانشناختی پرداختیم و در نهایت آسیبهای متوجه به این مجالس را بررسی کردیم، تا بتوانیم با شناخت آثار و برکات این مجالس و زدودن آسیبها از آن، این مجالس را به هدف اصلی خود برسانیم و دین را در جامعه زنده و پویا نگه داریم.
فصل اول: کلیات تحقیق و مفهوم شناسی
1-1- کلیات تحقیق
در این بخش بررسی تحقیق در ابعاد مختلف مد نظر قرار گرفته و تلاش گردیده است ابعاد مختلفی چون بیان مسئله تحقیق، سوالات تحقیق، ضرورت انجام تحقیق، فرضیات تحقیق، جنبه نوآوری تحقیق و روش انجام تحقیق مورد بررس و کنکاش قرار گیرند که در ادامه به هر یک از آنها اشاره میگردد.
1-1-1- بیان مسأله تحقیق
مجالس مذهبی از مردمیترین محافل و مجامع است که حول محور قرآن و سنت اهل بیت عصمت و طهارت و تعظیم شعائر دینی فعالیت میکند. نقش و جایگاه و همچنین کارکرد بیبدیل این مجالس در حراست و حفاظت از مواریث و شعائر دینی، بسیار ممتاز و برجسته است.
4-2-4- هماهنگی با شعر شعرای عرب……………………………………. 68
5-2-4- مطابقت با لغت……………………………………. 71
6-2-4- استفاده از روایات……………………………………. 74
7-2-4- استفاده از چند معیار با هم…………………………………… 77
فصل پنجم: نقش اختلاف قرائتها در برداشتهای تفسیری مجمع البیان………… 81
طرح مساله…………………………………… 82
1-5- تاثیر در حوزه آیات الاحکام…………………………………… 84
1-1-5- جمع بین دو حکم مختلف (یا جمع بین دو قرائت)………………………… 84
2-1-5- ترجیح یک حکم بر سایر احکام…………………………………… 88
3-1-5- رفع ابهام ظاهری……………………………………. 94
4-1-5- تفسیر و توضیح احکام…………………………………… 95
5-1-5- تاکید و مبالغه بیشتر در بیان حکم…………………………………… 99
2-5- تاثیر اختلاف قرائت در برداشت تفسیری طبرسی در سایر حوزه ها……… 100
1-2-5- ایضاح، توضیح و تبیین بیشتر معنای آیه…………………………………… 101
2-2-5- گسترش در لفظ و معنای آیه…………………………………… 104
3-2-5- تخصیص در معنای آیه یا تطبیق معانی بر مصادیق……………………. 106
4-2-5- کاستن از مبالغه…………………………………… 108
5-2-5- مردود دانستن قرائتی که فهم، تفسیر و برداشت صحیح آیات را دچار اختلال مینماید….110
نتیجه گیری……………………………………. 116
این مطلب را هم بخوانید :
فهرست منابع و مآخذ…………………………………… 119
چکیده انگلیسی……………………………………. 130
چکیده:
به دلیل اهمیت بالای مسئله اختلاف قراءات و تاثیراتی که می تواند در روش، گرایش و یا برداشت تفسیری مفسر قرآن کریم داشته باشد، این رساله بر آن است تا با بهره گرفتن از روش توصیفی – تحلیلی، به اهداف این پایان نامه که در راستای پاسخگویی به سوالات تحقیق است، دست یابد. به طور خلاصه؛ شناسایی ملاک و معیارهای شناخت قرائت صحیح از دیدگاه طبرسی، جایگاه اختلاف قراءات و نقش آن در برداشتهای تفسیری مجمع البیان از جمله اهداف تحقیق به شمار میآید.
ساختار این پایان نامه به گونهای است که از پنج فصل مرتبط به هم تشکیل شده است و از لحاظ اهمیت موضوع به صورت تصاعدی پیش رفته است.
از جمله دستاوردهای این تحقیق میتوان به موارد زیر اشاره نمود. و آن این است که؛ نظرگاههای ویژه طبرسی درباره انواع اختلاف قرائت در قرآن کریم بررسی و شناسایی شده است. که با دیدگاههای علمای اهل تسنن و تشیع تا حد زیادی متفاوت است. نیز ضوابط و معیارهایی که امین الاسلام طبرسی در شناخت و تشخیص قرائت صحیح به کار برده است، استخراج شده و به این نتیجه دست یافتهایم که دیدگاه ایشان با دیدگاه صاحبنظرانی همچون ابن جزری و مکی ابن ابی طالب تفاوتهای آشکاری دارد. ضمن اینکه در فصل نهایی پایان نامه، نقش اختلاف قرائتها در برداشتهای تفسیری مجمع البیان، در دو قسمت مجزا و در حوزههای آیات الاحکام، و سایر حوزههای قرآنی بررسی و تحلیل شده است.
فصل اول: کلیات تحقیق
اختلاف قرائت در قرآن کریم، یک واقعیت تاریخى است که دلیلى بر انکار آن وجود ندارد. و مفسر قرآن کریم، باید برای دستیابی به تفسیر صحیح آیات، به بسیاری علوم؛ که یکی از آنها علم قرائت است، آگاهی و تسلط کافی داشته باشد.
شیخ طبرسی از جمله مفسران جلیل القدر جهان تشیع محسوب میشود؛ که در ضمن تفسیر آیات، به بیان اختلاف قرائتها اهتمام ویژهای داشته است. لذا در این پایان نامه ابتدا گذری بر مفهوم و تاریخچهی اختلاف قرائت میشود؛ تا از این رهگذر، به انواع اختلاف قرائت از دیدگاه طبرسی نیز اشاراتی شده و سپس با بررسی و تحلیل ضوابط و معیارهای شیخ طبرسی در شناخت قرائت صحیح در مجمع البیان، آشنایی و درک درستی نسبت به عنوان پایان نامه؛ یعنی جایگاه اختلاف قراءات و نقش آن در برداشتهای تفسیری مجمع البیان ایجاد شود.
1-1- شرح مسئله
اکثر مفسرین عامه و خاصه بر این باورند که علم قرائت، یکی از علومی است که مفسر برای دستیابی به تفسیری صحیح از قرآن کریم، به آن نیازمند است. یکی از این مفسرین، مرحوم فضل بن حسن طبرسی است؛ که در مقدمه تفسیر مجمع البیان، به این فهم تصریح نموده است و علم قرائت را یکی از پانزده علمی میداند که مفسر قرآن کریم، باید ابتداءاً بر آنها تسلط کافی داشته باشد و سپس به تفسیر آیات قرآن کریم اقدام نماید.
ایشان در تفسیر مجمع البیان، آیاتی را که دارای اختلاف قرائت بوده، مشخص نموده و قرائتهای گوناگونِ آن را برشمرده است. و در اکثر موارد به توضیح و توجیه آن قرائتها پرداخته است، به عبارت دیگر، دلایلی را برای صحه گذاشتن بر دیگر قرائتها و یا رد کردن آنها بیان نموده است.
بنابراین؛ جایگاه اختلاف قراءات در تفسیر مجمع البیان به گونهای بوده است که خواه ناخواه در برداشتهای تفسیریی که طبرسی از آیات نموده، تاثیر گذاشته است. حال، این پژوهش در صدد است تا این مسئله مهم را مورد ارزیابی و بررسی قراد دهد که این برداشتها، چگونه برداشتهایی بوده و چه تاثیراتی را در این تفسیر گذاشته و تا چه حد، در تفسیر مجمع البیان تاثیرگذار بوده است.
2-1- ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق
مفسران قرآن کریم، همواره از شیوهها و روشهای گوناگونی، آیات قرآن کریم را تفسیر مینمایند. گاه این تفسیرها با توجه به آیات دیگری از قرآن کریم، صورت میگیرد، گاه با بهره گرفتن از روایات، گاه از روی اجتهاد و … .
تفسیر مجمع البیان که از تفاسیر جامع محسوب میشود؛ هم از نقل و هم از عقل و هم شواهد ادبی استفاده کرده است. و برخی اوقات هم با تکیه بر قرائت خاصی، برداشتی را از آیه داشته است. حال این ضرورت ایجاد میشود که ما برای تشخیص صحت تفسیری که از آیه شده و یا عدم صحت آن، به بررسی این نکته بپردازیم که ایشان چه روشی را در این مورد در پیش گرفتهاند. با مطالعه و بررسی دقیق درمییابیم که یکی از این روشها، مراجعه به قرائتهای متفاوتی که از آیات شده است، میباشد. و از اینجا اهمیت و ضرورت بررسی دقیق جایگاه اختلاف قراءات و نقش آن در برداشتهای تفسیری مجمع البیان، آشکار میگردد.
3-1- اهداف تحقیق
این پایان نامه دارای اهداف کلی و جزئی بدین قرار است:
1-3-1- اهداف کلی
– دستیابی به تاثیر اختلاف قرائتها در برداشتهای تفسیری مجمع البیان.
– بررسی معیارهای شناخت قرائتهای صحیح از غیر صحیح در تفسیر مجمع البیان.
1-3-2- اهداف جزئی
– بررسی دلیل اهتمام طبرسی به بیان اختلاف قرائتها در آیات مختلف قرآن کریم در تفسیر مجمع البیان.