تأثیر شوری خاک و کود فسفر بر جذب فسفر و ویژگی­های رشد گیاه ذرت دانشگاه محقق اردبیلی دانشکده ...

1-2-16-5- نور …………………33

1-2-17- شاخص­ های رشد…………………. 33

1-2-17-1- تعریف رشد…………………. 33

1-2-17-2- شاخص سطح برگ (LAI)………………… 34

1-2-17-3- ماده­ی خشک (DM)…………………35

1-2-17-4- میزان کلروفیل………………….. 35

1-2-18- تأثیر شوری بر رشد و عملکرد ذرت…………………… 36

1-2-19- تأثیر فسفر بر رشد و عملکرد ذرت…………………… 38

1-2-20- اثر متقابل شوری و فسفر بر رشد و عملکرد ذرت………. 39

فصل دوم: مواد و روش­ها………………… 40

2-1- موقعیت جغرافیایی منطقه­ مورد مطالعه…………………. 40

2-2- زمان و محل اجرای طرح………………….. 41

2-3- طرح آزمایشی………………….. 41

2-4- فاکتورهای آزمایشی………………….. 41

2-5- مطالعات تحقیق………………….. 41

2-5-1- مطالعات پایه…………………. 41

2-5-1-1- تهیه­ نمونه خاک و اندازه­ گیری برخی خصوصیات آن……… 41

2-5-1-1-1- نتایج تجزیه خصوصیات شیمیایی و فیزیکی نمونه خاک­های مورد آزمایش……43

2-5-1-1-2- آماده سازی خاک و پر کردن گلدان­ها …………………44

2-5-1-2- عملیات زراعی………………….. 44

2-5-1-2-1- نحوه­ی اندازه ­گیری صفات مورد بررسی……….. 45

2-5-2- مطالعات آزمایشگاهی…………………. 46

2-5-2-1- آزمایش­های خاک…………………… 46

2-5-2-2- آزمایش­های گیاه………………… 49

2-5-2-2-1- آماده سازی نمونه ­های گیاهی………………….. 50

2-5-2-2-2- اندازه ­گیری وزن خشک بخش هوایی و ریشه……..50

2-5-2-2-3- تعیین فسفر بخش هوایی و ریشه…………………. 50

2-6- تجزیه های آماری………………….. 51

فصل سوم: نتایج و بحث…………………… 52

3-1- شاخص­های رشد گیاه ذرت…………………… 52

3-1-1- ارتفاع گیاه………………… 53

3-1-2- قطر ساقه…………………. 55

3-1-3- تعداد و سطح برگ…………………… 57

3-1-4- شاخص کلروفیل برگ…………………… 60

3-2- وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه­ گیاه ………………….. 65

3-2-1- وزن تر بخش هوایی و ریشه…………………. 65

3-2-2- وزن خشک بخش هوایی و ریشه…………………. 67

3-2-3- اثر متقابل شوری و فسفر وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه………. 70

3-3-EC ، pH و فسفر خاک پس از برداشت و غلظت فسفر بخش هوایی و ریشه­ گیاه ذرت…… 77

3-3-1-EC  خاک پس از برداشت…………………… 77

3-3-2- pH خاک پس از برداشت…………………… 78

3-3-3- فسفر خاک پس از برداشت…………………… 80

3-3-4- غلظت فسفر بخش هوایی و ریشه­ گیاه ذرت…….. 83

3-4- نتیجه ­گیری کلی………………….. 87

3-5- پیشنهادات………………….. 88

منابع………………….. 94

چکیده:

از جمله مشکلات اساسی که همواره مانع بزرگ پیشرفت کشاورزی در جهان بوده، شوری آب و خاک است. تحقیقات محدودی در زمینه­ تأثیر متقابل کوددهی و شوری بر عملکرد گیاهان در کشور انجام شده است. برای بررسی تأثیر سطوح مختلف فسفر بر عملکرد گیاه ذرت در خاک­های شور منطقه­ی اردبیل، آزمایشی با 10 سطح شوری (75/0=1S، 20/1=2S، 29/2=3S، 30/3=4S، 25/4=5S، 11/5=6S، 19/6=7S، 80/8=8S، 88/10=9S، 00/14=10S دسی­زیمنس بر متر) و فسفر در 5 سطح (0= 1P، 50= 2P، 100= 3P، 200= 4P، 400= 5P کیلوگرم در هکتار) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار در شرایط گلخانه‌ای اجرا گردید. نمونه­ های خاک از 45 نقطه­ مختلف دشت زرناس اردبیل تهیه شد. پس از تعیین خصوصیات خاک، تعداد 10 نمونه خاک با ویژگی­ها و شوری

این مطلب را هم بخوانید :

مقاله رایگان درمورد تغییرات اقلیمی

 مختلف برای انجام آزمایش انتخاب گردید. فاکتور فسفر از منبع فسفات دی آمونیوم تأمین گردید. نتایج نشان داد که با افزایش سطح فسفر، شاخص­های رشد (ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ و شاخص کلروفیل برگ­ها)، وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه­ گیاه به طور معنی­داری افزایش یافتند در حالی که با افزایش سطح شوری به طور معنی­داری کاهش یافتند. اثر متقابل شوری و فسفر بر شاخص کلروفیل برگ و وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه­ گیاه ذرت در سطح احتمال 1درصد معنی­دار بود در حالی که بر سایر شاخص­های رشد معنی­ دار نبود. تأثیر شوری بر EC و pH خاک پس از برداشت در سطح احتمال 1 درصد معنی­دار بود در حالی که تأثیر فسفر و اثر متقابل شوری و فسفر بر EC و pH خاک معنی­دار نبود. شوری و فسفر بر فسفر قابل جذب خاک پس از برداشت و غلظت فسفر بخش هوایی و ریشه تأثیر معنی­داری داشت.

فصل اول: مقدمه و مروری بر تحقیقات گذشته

1-1- مقدمه

شرایط اقلیمی خشک و نیمه­خشک که اکثر مناطق کشور را در بر می­گیرد، سبب محدودیت منابع آبی و امکانات تولید محصولات زراعی گردیده است. افزایش سریع جمعیت و نیاز روزافزون به مواد غذایی موجب شده است که کشاورزان نسبت به زیر کشت بردن اراضی دارای شرایط اقلیمی نامساعد مبادرت ورزند. شوری یکی از مهمترین تنش­های محیطی است که در بسیاری از نقاط جهان به­ویژه در دیمزارها و مناطق خشک و نیمه­خشک به صورت معضلی جدی پدیدار می­شود و در سایر اراضی غیرشور با سیستم­های غلط آبیاری و مدیریت زراعی ناکارآمد می ­تواند مشکل­ساز شود (کوردالی و همکاران، 1997؛ تامسون و سیدگو، 1997؛ تامسون و همکاران، 1997). در سال 1930 میلادی جمعیت جهان در حدود 2 میلیارد نفر بود، در سال 1990 به 3/5 میلیارد نفر رسید و در سال 2000 از 6 میلیارد تجاوز کرد و پیش ­بینی می­شود که در سال 2025 میلادی به 5/8 میلیارد نفر برسد (فائو، 2001). طبق اعلام رسمی سازمان ملل متحد در حال حاضر 5/1 میلیارد از جمعیت جهان زیر خط فقر به سر می­برند و با کمبود مواد غذایی مواجه هستند. کمبود مواد غذایی علاوه بر کمیت، از لحاظ کیفیت و محتوای پروتئین نیز به چشم می­خورد. در این راستا مشکل تغذیه، مهمترین دغدغه­ بشر به­ویژه در کشورهای فقیر و در حال توسعه به شمار می­رود. افزایش سطح زیرکشت، تنها بخشی از این مشکل را می ­تواند حل کند، بنابراین لازم است استفاده از گیاهان پربازده، به کارگیری عملیات زراعی پیشرفته و استفاده­ی بهینه از نهاده­های کشاورزی، بیش از پیش مد نظر قرار گیرد. گیاهان گروه غلات به طور مستقیم  و غیر مستقیم عمده­ترین بخش مواد غذایی را تشکیل می­دهند، لذا، با توجه به اهمیت این محصولات، برنامه ­ریزی در جهت افزایش تولید آنها بسیار ضروری به نظر می­رسد (طهماسبی­سروستانی و همکاران، 1380). ذرت بعد از گندم و برنج، سومین گیاه غله­ای مهم در دنیا محسوب می­شود. ذرت نه تنها یک منبع غذایی و علوفه­ای برای دام محسوب می­شود، بلکه فرآورده­هایی از قبیل گلوکز، نشاسته و روغن از آن به عمل می­آید. ذرت در طیف دمایی وسیعی در مناطق گرمسیری و نیمه­گرمسیری دنیا رشد می­کند (چئودهری، 1983).

در خاک­های شور، اثرات متقابل شوری و حاصلخیزی خاک از نقطه نظر تولید حداکثر، اهمیت فراوان دارد. پژوهش­ها نشان داده است که در سطح مشخصی از حاصلخیزی خاک، با افزایش شوری، عملکرد کاهش می­یابد، لیکن در یک شوری معین مصرف کود منجر به افزایش محصول می­گردد. حالت اول مربوط به بالا رفتن فشار اسمزی و کاهش قابلیت جذب آب توسط گیاه است. اما در حالت دوم هرچند که مکانیسم واکنش