پایان نامه : اثرات دوره های گرسنگی کوتاه مدت و غذادهی مجدد بر شاخص های رشد و کارایی تغذیه، ترکیب بیوشیمیایی...

3-8-10- مدیریت ذینفعان……………………………………………………………………………. 92

3-8-11- برنامه ارتباطات………………………………………………………………………………. 93

3-8-12- ارزیابی آمادگی تحول کسب‌و‌کار…………………………………………………… 94

3-8-13- ارزیابی توانمندی‌ها……………………………………………………………………….. 94

3-8-14- مدیریت ریسک……………………………………………………………………………… 96

3-8-15- سند تعریف معماری……………………………………………………………………… 97

3-8-16- توصیف نیازمندی‌های معماری……………………………………………………… 98

3-8-17- نقشه‌ی راه معماری……………………………………………………………………….. 99

3-8-18- سناریوهای کسب‌و‌کار……………………………………………………………………. 100

3-8-19- تحلیل شکاف…………………………………………………………………………………. 101

3-8-20- نقطه نظرات (Viewpoints) معماری………………………………………….. 101

3-8-21- نما‌های (Views) معماری…………………………………………………………….. 102

3-8-21-1- توسعه‌ی نما‌ها در چرخه ADM………………………………………………. 102

3-8-22- بخش‌های سازنده‌ی معماری…………………………………………………………. 103

3-8-23- بخش‌های سازنده‌ی راه‌حل……………………………………………………………. 103

3-8-24- برنامه‌ریزی مبتنی بر توانمندی‌ها………………………………………………….. 104

3-8-25- تکنیک‌های برنامه‌ریزی گذار…………………………………………………………. 105

3-8-26- برنامه پیاده‌سازی و گذار……………………………………………………………….. 106

این مطلب را هم بخوانید :

بایگانی‌های پایان نامه های روانشناسی - سبز اندیشان : مجله علمی - خبری

3-8-27- معماری انتقال……………………………………………………………………………….. 107

3-8-28- مدل راهبری پیاده‌سازی……………………………………………………………….. 108

3-8-29- قراردادهای معماری………………………………………………………………………. 109

3-8-30- درخواست تغییر…………………………………………………………………………….. 111

3-8-31- ارزیابی تطابق………………………………………………………………………………… 112

3-8-32- ارزیابی تأثیر نیازمندی‌ها………………………………………………………………. 112

3-9- رهنمودهایی برای تطبیق دادن ADM برای سازمان………………………………….. 113

3-9-1- انجام تکرار برای ADM………………………………………………………………….. 113

3-9-2- اجرای ADM در سطوح مختلف سازمان……………………………………….. 114

3-10- چارچوب محتوای معماری…………………………………………………………………………. 117

3-10-1- نمای کلی از چارچوب محتوای معماری………………………………………. 118

3-10-2- متا مدلِ محتوا………………………………………………………………………………. 120

3-10-2-1- هسته و ضمائم…………………………………………………………………. 121

3-10-2-2- کاتالوگ‌ها، ماتریس‌ها و نمودارها…………………………………….. 121

3-10-3- مصنوعات معماری…………………………………………………………………………. 122

3-10-4- بخش‌های سازنده………………………………………………………………………….. 126

3-11- زنجیره‌ی سازمان………………………………………………………………………………………… 128

3-11-1- نمای کلی از زنجیره‌ی سازمان………………………………………………………. 128

3-11-1-1- زنجیره‌ی سازمان و استفاده‌ی مجدد معماری…………………. 130

3-11-1-2- کاربرد زنجیره‌ی سازمان در چرخه ADM………………………. 130

3-11-2- بخش‌بندی معماری……………………………………………………………………….. 131

3-11-3- مخزن معماری……………………………………………………………………………….. 132

3-12- مدل‌های مرجع در چارچوب توگف……………………………………………………………. 134

3-12-1- مدل مرجع فنی(TRM)…………………………………………………………… 134

3-12-2- مدل مرجع یکپارچه زیرساخت اطلاعات شده(IIITRM)…………… 135

3-13- چارچوب توانمندی معماری……………………………………………………………………….. 136

3-13-1- ایجاد یک توانمندی معماری…………………………………………………………. 137

3-13-2- حاکمیت معماری…………………………………………………………………………… 138

3-13-3- انجمن معماری………………………………………………………………………………. 138

3-13-4- انطباق معماری………………………………………………………………………………. 139

3-13-5- چارچوب مهارت‌های معماری………………………………………………………… 140

4 – مدیریت راهبردی سازمان و معماری سازمانی

4-1- مدیریت راهبردی………………………………………………………………………………………….. 142

4-1-1- تعریف مدیریت راهبردی………………………………………………………………….. 142

4-1-2- تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی………………………………………….. 143

4-1-3- مقاصد راهبردی………………………………………………………………………………… 143

4-1-4- تدوین راهبرد کسب و کار………………………………………………………………… 143

4-1-5- پیاده سازی و کنترل راهبرد…………………………………………………………….. 144

4-1-6- تجدید ساختار راهبردی……………………………………………………………………. 144

4-2- فرایند برنامه‌ریزی راهبردی………………………………………………………………………….. 145

4-3- برنامه‌ریزی راهبردی فناوری اطلاعات………………………………………………………….. 146

4-4- همراستایی راهبردی……………………………………………………………………………………… 147

4-5- ارتباط بین فرایند برنامه‌ریزی راهبردی و فرایند معماری سازمانی……………. 149

5- مدلی جهت چابک سازی فرایند معماری سازمانی

5-1- عوامل مؤثر در تحقق معماری چابک………………………………………………………………. 153

5-1-1- بلوغ سازمانی…………………………………………………………………………………………. 153

5-1-1-1- ساختار سازمانی……………………………………………………………………….. 154

5-1-1-2- فرایندهای کاری         …………………………………………………………………….. 156

5-1-1-3- منابع انسانی……………………………………………………………………………… 156

5-1-1-4- فرهنگ سازمانی……………………………………………………………………….. 158

5-1-1-5- مدیریت دانش و یادگیری سازمانی…………………………………………. 159

5-1-2- ماهیت کسب و کار از نظر میزان تلاطم و چابکی……………………………….. 161

5-1-3- جایگاه معماری سازمانی در برنامه راهبردی……………………………………….. 162

5-2- معرفی مدل پیشنهادی……………………………………………………………………………………… 164

6- نتایج و پیشنهادت

6-1- جمع‌بندی…………………………………………………………………………………………………………. 173

6-2- نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………… 174

6-3- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………. 175

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………… 176

چکیده به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………………….. 180

فهرست جدول‌ها

عنوان و شماره                                                                                                 صفحه

جدول 2-1 : عوامل مؤثر در انتخاب چارچوب معماری سازمانی……………………………………. 31

جدول 3-1: انواع معماری در توگف………………………………………………………………………………… 52

جدول 3-2 : فعالیت‌های روش توسعه‌ی معماری در هر مرحله…………………………………….. 55

جدول 3-3 : ابعادی برای محدود‌سازی دامنه‌ی فعالیت معماری…………………………………… 84

جدول 3-4: مفاهیم مرتبط با نمایش معماری………………………………………………………………… 122

جدول 3-5: نقطه نظرات نمونه در هر مرحله از ADM…………………………………………………. 124

جدول 4-1 : ارتباط ورودی‌ها و خروجی‌های فرایند معماری و برنامه‌ریزی راهبردی…… 151

جدول 5-1: ویژگی‌های معماری چابک و روش تحقق آنها در مدل پیشنهادی…………….. 166پ

فهرست شکل‌ها

عنوان و شماره                                                                                               صفحه

شکل 2-1 :‌ ماتریس زکمن……………………………………………………………………………………………. 23

شکل 2-2 : چارچوب معماری فدرال……………………………………………………………………………. 25

شکل 2-3 : فرایند معماری سازمانی……………………………………………………………………………. 28

شکل 2-4 : برنامه‌ریزی معماری سازمانی…………………………………………………………………….. 29

شکل 2-5 : لایه‌‌های چهارگانه و فاز‌های هفت گانه اصلی EAP………………………………… 33

شکل 3-1 : محتوای توگف…………………………………………………………………………………………… 53

شکل 3-2: چرخه‌ی روش توسعه‌ی معماری یا چرخه‌ی AMD………………………………… 55

شکل 3-3: انواع ذینفعان……………………………………………………………………………………………… 93

شکل 3-4: ارتباط بین توانمندی‌ها، معماری سازمانی و پروژه‌ها………………………………… 105

شکل 3-5: مدل طبقه‌بندی مختصر برای چشم‌اندازهای معماری………………………………. 115

شکل 3-6: تکرارها در چرخه‌ی تکی ADM………………………………………………………………… 116

شکل 3-7: مثالی برای سلسله مراتب فرایندهای ADM……………………………………………. 117

شکل 3-8: ارتباط بین اقلام قابل تحویل، مصنوعات و بخش‌های سازنده………………….. 119

شکل 3-9: نمای کلی متامدلِ محتوا…………………………………………………………………………… 120

شکل 3-10: مفاهیم پایه‌ای برای توصیف معماری……………………………………………………… 123

شکل 3-11: بخش‌‌های سازنده‌ی معماری و استفاده از آن‌ها در چرخه‌ی ADM……… 127

شکل 3-12: زنجیره سازمان…………………………………………………………………………………………. 129

شکل 3-13: مدل مختصر طبقه‌بندی برای مدل‌های مرجع معماری…………………………. 131

شکل 3-14 : ساختار مخزن معماری توگف………………………………………………………………… 132

شکل 3-15 : مدل مرجع فنی(TRM)………………………………………………………………….. 134

شکل 3-16 : جزئیات III-RM……………………………………………………………………………………. 135

شکل 3-17 : چارچوب توانمندی معماری…………………………………………………………………… 136

شکل 3-18 : فرایند بررسی انطباق معماری……………………………………………………………….. 139

شکل 4-1 : فرایند مدیریت راهبردی………………………………………………………………………….. 142

شکل 4-2 : سطوح برنامه‏ ریزی راهبردی سازمانی در اواخر دهه 1980 میلادی………… 149

شکل 4-3 : فرایند معماری سازمانی در عمل……………………………………………………………… 150

شکل 4-3 : فرایند معماری سازمانی در عمل……………………………………………………………… 150

شکل 5-1: طبقه بندی سازمان‌ها براساس میزان چابکی و میزان تلاطم…………………… 162

شکل 5-2: فرایند برنامه‌ریزی راهبردی………………………………………………………………………. 169

شکل 5-3: مدل پیشنهادی برای چابک‌سازی فرایند معماری سازمانی…………………….. 171

شکل 5-4: مدیریت نیازمندی‌ها، هسته مرکزی چرخه توسعه معماری……………………… 172

فهرست نشانه‌های اختصاری

EA            Enterprise Architecture

EAP         Enterprise Architecture Planning

FEAF      Federal Enterprise Architecture Framework

DoD       Department Of Defense

TAFIM     Technical Architecture Framework for Information Management

TEAF       Treasury Enterprise Architecture Framework

ADM        Architecture Development Method

TRM      Technical Reference Model

IIITRM    Integrated Information Infrastructure Reference Model

ABB       Architecture Building Block

SBB       Solution Building Block

KPI       Key Performance Indicator

UML      Unified Modeling Language

ERP       Enterprise Resource Planning

CRM      Customer Relation Manangment

COTS      Commercial Off-The-Shelf

SLA         Service Level Agreement

CIO          Chief Information Officer

CFO         Chief Financial Officer

API          Application Program Interface

SIB           Standards Information Base

CMDB     Configuration Management Database

• مقدمه

1-1–معماری سازمانی و کلیّات موضوع

در دنیای امروز که کسب‌وکارها به شدت متأثر از تحولات محیطی است و تغییر به عنوان یک پارامتر ثابت، همواره وجود دارد، آنچه یک سازمان یا کسب‌وکار را قادر به ادامه حیات اثربخش و کارآمد می‌سازد، توانایی آن سازمان در پاسخ بهنگام، مناسب به این تحولات و تغییرات است. از دغدغه‌های اصلی مدیران در این اوضاع متلاطم و پیچیده، چگونگی به حداقل رساندن اثر محرک‌های بیرونی بر سازمان متبوع خود و ارتقاء سهم بازار، رضایت مشتریان و در نهایت ربودن گوی رقابت از رقبا می‌باشد. صاحبان کسب‌وکار همواره به دنبال واکنشی مناسب به این محرک‌ها بوده‌اند و از جمله می‌توان به بازنگری در کسب‌وکار و اصلاح فرایندهای کاری و همچنین استفاده از فناوری متناسب اشاره کرد.

با گذار از عصر تولید انبوه به عصر مدیریت اطلاعات و دانش، کلیة فرایندها و فعالیت‌های سازمان‌ها تحت تأثیر تغییرات بنیادی قرار گرفته است. در این زمان، اطلاعات نه تنها یکی از منابع و دارایی‌های اصلی سازمان‌ها شناخته می‌شود، بلکه ابزاری برای مدیریت مؤثر سایر منابع و دارایی‌های سازمان نیز به شمار رفته و از اهمیت و ارزش ویژه‌ای در سازمان‌ها برخوردار شده است. از این رو، فناوری اطلاعات که شامل فناوری‌های به کارگرفته شده در تولید، پردازش، انتقال، به کارگیری و مدیریت اطلاعات است، فرصت‌های جدیدی برای بهبود بهره‌وری در اختیار سازمان‌ها گذارده است. با فرصت‌های بالقوه‌ای که فناوری اطلاعات برای دسترسی به بازارهای جهانی به وجود می‌آورد، بنگاه‌ها به طور فز اینده‌ای برای بهره گیری از این فرصت ها، تحریک می‌شوند[1].

در دهه‌های گذشته، غالب سازمانها، راهبرد بازسازی و مهندسی مجدد را در پاسخ به مسائل و تغییرات محیطی انتخاب می‌کردند اما اکنون، رویکردها و راه‌حل‌های گذشته، قابلیت و توانایی خود را برای مقابله با مسائل سازمانی و محیط بیرونی از دست داده و بهتر است با رویکردها و دیدگاه‌های جدیدی جایگزین شود. بهترین و نوترین راه بقا و موفقیت سازمان‌ها در این آشفته بازار، توجه و تمرکز آن‌ها بر «چابکی سازمانی» است. چابکی سازمانی، پاسخی است آگاهانه و جامع به نیازهای در حال تغییرِ مداوم در بازارهای رقابتی و کسب موفقیت از فرصت‌هایی که سازمان به دست می‌آورد[2].

بهره‌گیری از فناوری‌های نوین به ویژه فناوری اطلاعات جمله‌ی ابزارهایی بوده که در شکل‌های گوناگون خود مورد توجه مدیران سازمان‌ها بوده است. اما نکته‌ی حائز اهمیت، راهبری صحیح فناوری اطلاعات در جهت خلق ارزش در بخش‌های مختلف کسب‌وکار می‌باشد. بزرگترین چالش کسب‌وکارها در بهره‌برداری از خدمات فناوری اطلاعات، صرف کمترین هزینه ممکن و دریافت بهترین کیفیت می‌باشد.

مبحث معماری سازمانی از اواخر دهه 80 میلادی توسط زکمن با هدف ارائه یک ساختاری برای بهره‌گیری از فناوری اطلاعات در جهت دستیابی به اهداف کسب‌وکار، مطرح گردید و در ادامه برای اطمینان از ارزش آفرینی و مدیریت اثربخش فناوری اطلاعات در کسب‌وکار، چارچوب‌هایی نظیر Zackman، COBIT، FEAF، TOGAF ارائه گردید که هر کدام بر جنبه‌هایی خاص از این فناوری تأکید دارند. به عنوان مثال چنانچه به دنبال ارزیابی و کنترل توسعه فناوری اطلاعات و همخوانی و همــ‌راستایی اهـداف فنـــاوری اطلاعات با اهداف واقعی کــسب و کار باشیم، چارچوب COBIT با رویکردی فرایندگرا و مجموعه‌ای اهداف کنترلی در حوزه ارزیابی فناوری اطلاعات تدوین شده است.

معماری سازمانی سابقه‌ای طولانی در مقابله با فنآوری‌های مختل کننده است. در واقع، یکی از مهارت‌های اصلی معمار، تشخیص فناوری‌های نوظهوری است که احتمالاً منافعی برای کسب‌وکار به دنبال دارند و آن فناوری‌ها را با آغوش باز می‌پذیرد. همچنین معماران سازمانی درک می‌کنند که چگونه وقایع کسب‌وکار، نظیر ادغام، اکتساب و سلب می‌توانند منجر به توسعه معماری جدید شوند. با این حال و اگرچه کمتر شناخته شده است، اهمیت استفاده از معماری سازمانی به طور کلی به عنوان ابزاری برای مقابله با خطرات زمینه کسب‌وکار است[26].

از جمله ویژگی‌هایی که امروزه در تدوین برنامه راهبردی برای کسب‌وکار باید مورد توجه قرار گیرد، داشتن قابلیت تطابق، انعطاف‌پذیری و واکنش مناسب سازمان در برابر تغییرات پیش بینی نشده و ناخواسته است. این همان چیزی است که از آن به عنوان چابکی از آن یاد می‌شود. در حوزه فناوری اطلاعات اصطلاح چابکی ابتدا در مورد نرم‌افزار مطرح گردیده و مجموعه‌ای از اصول نظیر سادگی، پویایی، تکامل تدریجی، تأکید بر خلاقیت، نتیجه گرایی برای آن معرفی شده است و سپس به مباحث معماری سازمانی توسعه یافت.

معماری سازمانی چابک متأثر از اصول تعریف شده برای توسعه نرم‌افزارهای چابک و مدیریت چابک می‌باشد. با این تفاوت که معماری سازمانی چابک دارای خصوصیات خاص خود می‌باشد و این به تفاوت مهندسی و مدیریت با معماری برمی‌گردد. در معماری علاوه بر اصول مهندسی بر هنر نیز تأکید بسیاری وجود دارد. همچنین در معماری علاوه برجنبه‌های ساختاری برجنبه‌های رفتاری هم تأکید وجود دارد[3].

در این تحقیق با توجه به تعاریف و اصول ارائه شده برای معماری چابک و ویژگی‌های چارچوب توگف و همچنین بهره‌گیری از فرایند برنامه‌ریزی راهبردی در سازمان، تلاش می‌کنیم مدلی برای تحقق چابکی در فرایند معماری سازمانی ارائه کنیم.

1-2–طرح مسئله و اهمیّت تحقیق

چارچوب‌های ارائه شده برای معماری سازمانی علیرغم اینکه به عنوان یک نقشه راه فناوری اطلاعات برای کسب‌وکار بسیار راهگشا می‌باشند، اما پرسش‌هایی قابل تأمل را در ذهن مدیران و صاحبان کسب‌وکار ایجاد می‌شود. سئوالاتی نظیر : چه شرایطی برای عملیاتی کردن آنها لازم است؟ آیا تمامی نیازهای کسب‌وکار را در حوزه فناوری اطلاعات پوشش می‌دهند؟ آیا به طور کامل به نیازمندی‌های ذینفعان سازمان رسیدگی می‌کنن؟ آیا نسبت به سرمایه‌ای که از کسب‌وکار مصرف می‌شود، ارزش خلق می‌کنند؟ چقدر در مقابل تغییرات ناخواسته انعطاف پذیرند؟ و شاید ده‌ها سئوال و دغدغه از این شکل.

در شرایط عادی و ایده آل فعالیت یک کسب‌وکار شاید معماری اطلاعات سازمانی خیلی موضوعی چالش برانگیز نباشد اما مشکل از آنجا شروع می‌شود که امروزه بسیاری از تغییر و تحولات اثرگذار بر کسب‌وکارها را شاهد هستیم که خارج از اراده آنها بوده و حتی بر کسب‌وکار تحمیل می‌شود و می‌تواند معماری سازمانی را منجر به شکست کند. این عوامل ناخواسته و خارج از پیش بینی نیازمند مدیریتی جامع در تمامی جوانب است تا موفقیت و ادامه حیات کسب‌وکار تضمین شود. در این اوضاع و احوال است که که با اصطلاحاتی نظیر میزان انعطاف پذیری، پویایی، تطبیق پذیری، ثبات و پایداری در مقوله معماری سازمان مواجه می‌شویم. ویژگی‌های ذکر شده امروزه با عنوان چابکی به آن پرداخته می‌شود. اما اینکه در عمل چگونه این چابکی قابل تحقق است نیازمند تحقق چابکی در تمامی زمینه‌های مرتبط با موضوع معماری سازمانی است.

درک اهمیت و ضرورت چابک‌سازی معماری سازمانی با در نظرگرفتن شرایط محیطی حاکم بر کسب‌وکارها، چندان دشوار نمی‌باشد. مسائلی چون بروز تغییرات پیش بینی نشده و ایجاد تلاطم در سازمان، روش‌های سنتی معماری سازمانی را دچار مشکلات متعددی می‌کند و سبب شکست معماری سازمانی و از دست رفتن سرمایه‌های هنگفتی در سازمان می‌شود. از سویی دیگر تغییر الگوها و مدل‌های کسب‌وکار، بر اثر تحولات سریع فناوری و بویژه فناوری اطلاعات، فضایی رقابتی بوجود آورده که غفلت از آن می‌تواند منجر به خطر افتادن حیات سازمان گردد و اینجاست که پایداری، قابلیت تطابق و انعطاف پذیری کسب‌وکار امری حیاتی خواهد بود.

به دلیل عدم آگاهی از فرصت هایی که معماری سازمانی می‌تواند برای سازمان فراهم آورد، در بسیاری از سازمان ها موضوع معماری سازمانی جایگاهی ندارد و یا به عنوان موضوعی فاقد اولویت بالا به آن نگاه می‌شود. از موضوعاتی که به عنوان دغدغه و نگرانی بزرگ برای صاحبان کسب‌وکار مطرح است، موضوع همراستایی کسب‌وکار و فناوری اطلاعات است. معماری سازمانی یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین راهکارهای سازمانی برای همراستایی راهبردی فناوری اطلاعات با کسب و کار سازمان و ابزار قدرتمندی برای ساماندهی به سیستم‌های اطلاعاتی پیچیده می‌باشد[4]. بدیهی است که به هراندازه که معماری سازمانی چابک تر باشد بتواند در شرایط پیچیده و ناپایدار پاسخگوی نیازهای ذینفعان کسب‌وکار باشد، بدون شک اهداف کسب‌وکار بهتر محقق خواهد شد و این به معنای تحقق همراستایی می‌باشد.

در عصر چابکی دیگر نمی توان همه چیز را ازقبل پیش بینی و برنامه‌ریزی کرد، لذا استفاده از روش‌های کلاسیک معماری سازمانی نتیجه بخش نخواهد بود. با توجه به گسترش تغییرات و تلاطم دیگر نمی‌توان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب را به شکل ایستا تعریف نموده و سپس برای حرکت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب برنامه‌ریزی نمود. روش‌های کلاسیک معماری سازمانی به دلیل داشتن برخی از ویژگی ها در محیط‌های پرتلاطم دچار مشکلاتی هستند. برخی از این ویژگی ها عبارتند از [5]:

• سخت بودن تولید محصولات و فرآورده‌های معماری سازمانی
• تولید حجم عظیمی از مستندات
• وجود افراد تطبیق ناپذیر در تیم معماری سازمانی و سایر تیم ها
• اصرار بیش از حد داشتن به مسائل تکنیکی به جای همکاری و کارتیمی
• عدم بکارگیری مدیریت دانش محور
• استفاده از متدولوژی‌های نامناسب
• عدم وجود ابتکار و خلاقیت درافراد و تبعیت محض از برنامه‌ها و رعایت حداکثر بروکراسی
• وجود فازها و چرخه‌های طولانی
• برگزاری جلسات نامناسب کارشناسی و مدیریتی
• طولانی بودن زمان توسعه سیستم‌های کاربردی اثر بخش و تحول آفرین و…

روش‌های چابک معماری سازمانی سعی دارند تا از شکنندگی معماری سازمانی در سازمان‌های متلاطم و پرتغییر جلوگیری نمایند [5]. چارچوب توگف به لحاظ شکل و ماهیت، برخی از ویژگی‌های معماری چابک را دارا می‌باشد. ازجمله‌ی این ویژگی ها می‌توان به چرخه‌ی تکرار و توسعه‌ی تدریجی و افزایشی آن حول نیازمندی‌های ذینفعان اشاره کرد.

تلاش ما در این تحقیق بر این اساس بوده که با توجه به اصولی که برای چابکی ارائه شده است و تجاربی که در زمینه وجود دارد، با بهره گرفتن از چارچوب توگف و ترکیب آن با موضوع برنامه‌ریزی راهبردی سازمان مدلی را جهت تحقق چابکی معماری سازمانی در عمل ارائه نمائیم.

تعداد صفحه : 200

قیمت :14700 تومان

بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

پشتیبانی سایت :        *       [e-mail]

دانلود متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته شیلات

گرایش :تکثیر و پرورش آبزیان

عنوان : اثرات دوره های گرسنگی کوتاه مدت و غذادهی مجدد بر شاخص های رشد و کارایی تغذیه، ترکیب بیوشیمیایی بدن و فاکتورهای خونی در تاس ماهیان سیبری جوان ،(Brandt, 1986)Acipenser baeri

دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

دانشکده منابع طبیعی دریا

گروه شیلات

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شیلات گرایش تکثیر و پرورش آبزیان

اثرات دوره های گرسنگی کوتاه مدت و غذادهی مجدد بر شاخص های رشد و کارایی تغذیه، ترکیب بیوشیمیایی بدن و فاکتورهای خونی در تاس ماهیان سیبری جوان ،(Brandt, 1986)Acipenser baeri

استادان راهنما:

دکتر پریتا کوچنین

دکتر محمود بهمنی

 

استادان مشاور:

دکتر محمد علی یزدانی ساداتی

مهندس حمید رضا پورعلی

 هر ماه 1389  

چکیده رشد جبرانی از جمله موارد مهمی است که می تواند نقش تعیین کننده ای در بهینه سازی و مدیریت تغذیه داشته باشد. در بسیاری از گونه ها این پدیده موجب رشد سریع و بیشتر از حد طبیعی در دوران غذادهی بعد از رفع محرومیت غذایی می گردد. اثرات دوره های گرسنگی کوتاه مدت و غذادهی مجدد بر روی عملکرد رشد و تغذیه، ترکیبات بیوشیمیایی بدن و فاکتورهای خونی در بچه تاس ماهیان سیبری (Acipenser baerii) با میانگین وزنی 5/1± 51/19 گرم برای 80 روز بررسی شد. پس از 10 روز سازگاری با شرایط آزمایشی 15 ماهی به صورت کاملاً تصادفی در هر یک از 12 تانک استوانه ای فایبرگلاس 500 لیتری توزیع شدند. بچه ماهیان چهار رژیم غذایی متفاوت را تجربه کردند: کنترل چهار وعده روزانه در روز تا حد سیری تغذیه شد، تیمار اول 2 روز گرسنگی و 8 روز غذادهی مجدد، تیمار دوم 4 روز گرسنگی و 16 روز غذادهی مجدد و تیمار سوم 8 روز گرسنگی و 32 روز غذادهی مجدد را تجربه کردند و این سیکل ها تا پایان 80 روز آزمایش تکرار شد. زیست سنجی از ماهیان در تمام تیمارها هر 20 روز یکبار صورت گرفت. نمونه های مربوط به پارامترهای بیوشیمیایی بدن و پارامترهای خونی ماهیان در سه دوره (ابتدا، وسط و پایان آزمایش) جمع آوری شد. نتایج حاصل نشان داد که دوره های گرسنگی و غذادهی مجدد تاثیری منفی بر روی عملکرد رشد و تغذیه ماهیان نداشت. نتایج این مطالعه نشان داد که در پایان آزمایش اختلاف معنی دار (P > 0/05) بین تیمارها و گروه شاهد از نظر وزن مشاهده نشد (به جزء تیمار 2). هم چنین نرخ رشد ویژه و ضریب تبدیل غذایی در گروه شاهد بالاتر از سایر تیمارها بود. در مطالعه ی حاضر دوره های گرسنگی و غذادهی مجدد بر روی برخی از ترکیبات بیوشیمیایی بدن مثل خاکستر، رطوبت، انرژی و چربی بی تاثیر بود اما در سایر پارامترهای مثل پروتئین و فیبر گروه شاهد به صورت معنی داری (P < 0/05) بالاتر از تیمارها بود و کربوهیدرات در گروه شاهد به صورت معنی دار (P < 0/05) پایین تر از تیمارها نشان داد. از نظر فاکتورهای خونی در پایان آزمایش تنها غلظت هموگلوبین و درصد هماتوکریت در تیمارها به صورت معنی دار (P < 0/05) بالاتر از گروه شاهد نشان دادند. بچه تاس ماهیان سیبری توانایی تحمل دوره های گرسنگی کوتاه مدت را دارند. در پایان آزمایش ماهیان جبران جزیی را نشان دادند که بیانگر این مسئله است که این برنامه های گرسنگی و غذادهی مجدد می تواند در مزارع  پرورشی این گونه اجراء شود.

  فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                           صفحه

فصل اول- مقدمه و کلیات………………………………………………………………………….         1

1-1-  رشد جبرانی………………………………………………………………………………………………………..                        4

1-2- خصوصیات رشد جبرانی……………………………………………………………………………………….                        6

1-2-1- میزان جبران……………………………………………………………………………………………………                         6

1-2-2- مرکز جبران……………………………………………………………………………………………………                         7

1-3- مدل های رشد جبرانی……………………………………………………………………………………………           8

1-3-1- Cybernetic Model……………………………………………………………………………………                      8

1-3-2- Structural & Storage Model……………………………………………………………………                 8

1-4- مزایای رشد جبرانی……………………………………………………………………………………………………                  9

1-5- هزینه های رشد جبرانی…………………………………………………………………………………………….        10

1-6- عوامل موثر بر رشد جبرانی در ماهیان………………………………………………………………………….. 1-6-1- شدت و طول دوره سوء تغذیه………………………………………………………………………………… 1-6-2- مرحله تکامل بافتی در شروع سوء تغذیه………………………………………………………………….. 1-6-3- بلوغ جنسی و تولید مثل……………………………………………………………………………………….. 1-6-4- درجه حرارات………………………………………………………………………………………………….. الف 1-6-5- کیفیت آب……………………………………………………………………………………………………… 1-6-6- دوره نوری و فصل…………………………………………………………………………………………… 1-6-7- پیشینه تغذیه ای حیوان…………………………………………………………………………………………. 1-6-8- کیفیت جیره غذایی…………………………………………………………………………………………. 1-6-9- تراکم و تعاملات اجتماعی…………………………………………………………………………………. 1-6-10- جنسیت و گونه ماهی……………………………………………………………………………………….. 1-7- دلایل احتمالی رشد جبرانی…………………………………………………………………………………….. 1-7-1- مصرف غذا…………………………………………………………………………………………………….. 1-7-2- تغییر ضریب تبدیل غذایی (کارایی تبدیل غذایی یا کارایی رشد) ………………………………. 1-7-3- تغییر متابولیسم………………………………………………………………………………………………….. 1-7-4- تخصیص منابع مواد و انرژی………………………………………………………………………………. 1-8- پرورش ماهیان خاویاری…………………………………………………………………………………………… 1-9- خصوصیات کلی ماهی…………………………………………………………………………………………… 1-10-جایگاه سیستماتیک ماهی و پراکنش جغرافیایی…………………………………………………….. 1-11- خصوصیات ریخت شناسی………………………………………………………………………………. 1-12-زیستگاه………………………………………………………………………………………………………….. 1-13- زیست شناسی ماهی…………………………………………………………………………………………. 1-14- اهمیت اقتصادی…………………………………………………………………………………………….. ب 1-15- پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………….	11 11 11 12 12 12 13 13 14 14 15 15 16 16 17 18 18 19 21 22 22 23 25 26
فصل دوم- مواد و روش ها ………………………………………………………………….	27
2-1- محل و مدت انجام تحقیق ………………………………………………………………………………	27
2-2- جیره غذایی آزمایش……………………………………………………………………………………..	27
2-3- طراحی سیستم آزمایشی …………………………………………………………………………………	28
2-4- تیماربندی و ذخیره سازی ……………………………………………………………………………….	29
2-5- غذادهی ………………………………………………………………………………………………………	30
2-6- اندازه گیری کیفیت آب ………………………………………………………………………………….	30
2-7- جمع آوری اطلاعات مربوط به رشد و تغذیه………………………………………………………	31
2-8- بررسی پارامترهای رشد و تغذیه………………………………………………………………………..	31
2-9- آنالیز تقریبی ترکیبات لاشه……………………………………………………………………………….	32
2-10- پردازش داده ها ……………………………………………………………………………………………	32
فصل سوم- نتایج ……………………………………………………………………………….	33
3-1- نتایج حاصل از تاثیر رژیم های غذایی بر شاخص های رشد ……………………………………..	33
وزن اولیه(IBW) ……………………………………………………………………………………………………	33
وزن نهایی(FBW) ………………………………………………………………………………………………….	33
افزایش وزن(WG) …………………………………………………………………………………………………	33
نرخ رشد ویژه(SGR) ………………………………………………………………………………………………	33
ج ضریب چاقی(CF) …………………………………………………………………………………………………..	33
3-2- نتایج حاصل از تاثیر رژیم های غذایی بر شاخص های تغذیه ای………………………………..	34
ضریب تبدیل غذایی(FCR) ……………………………………………………………………………………	34
نسبت بازده غذایی(FER) ……………………………………………………………………………………..	34
نسبت بازده پروتئین(PER) …………………………………………………………………………………….	34
غذای روزانه مصرفی(FI) ……………………………………………………………………………………….	34
3-3- نتایج حاصل از آنالیز لاشه …………………………………………………………………………………	35
پروتئین لاشه ………………………………………………………………………………………………………..	35
چربی لاشه …………………………………………………………………………………………………………	35
خاکستر لاشه …………………………………………………………………………………………………………	35
رطوبت لاشه ……………………………………………………………………………………………………………	35
فصل چهارم- بحث …………………………………………………………………………..	37
4-1- شاخص های رشد ……………………………………………………………………………………………	38
3-2-4- شاخص های تغذیه ای ……………………………………………………………………………………	41
4-3- آنالیز لاشه ……………………………………………………………………………………………………	44
4-5- نتیجه گیری کلی …………………………………………………………………………………………..	48
4-6- پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………….	49
منابع ……………………………………………………………………………………………………………………….	50

عنوان جدول 1-1-  مطالعات انجام شده در مورد رشد جبرانی در ماهیان استخوانی ……………………………… جدول 2-1 تجزیه تقریبی جیره غذایی…………………………………………………………………………………… جدول 3-1 شاخص های رشد بچه تاس ماهیان سیبری در تیمارهای مختلف در روز 40……………… جدول 3-2 شاخص های رشد بچه تاس ماهیان سیبری در تیمارهای مختلف در روز 80 ………………… جدول 3-3 شاخص های تغذیه ای بچه تاس ماهیان سیبری در تیمارهای مختلف در روز 40…………. جدول 3-4 شاخص های تغذیه ای بچه تاس ماهیان سیبری در تیمارهای مختلف در روز 80 ……….. جدول 3-5 آنالیز لاشه بچه تاس ماهیان سیبری در تیمارهای مختلف در روز40…………………………… جدول 3-6 آنالیز لاشه بچه تاس ماهیان سیبری در تیمارهای مختلف در روز 80………………………….. جدول 3-7  فاکتورهای خونی بچه تاس ماهیان سیبری در تیمارهای مختلف در روز 40……………….. جدول 3-8  فاکتورهای خونی بچه تاس ماهیان سیبری در تیمارهای مختلف در روز 80…………….

صفحه 5 29 38 39 41 42 44 45 50 50

	ه

فهرست اشکال