دانشگاه شیراز دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی پایان نامه کارشناسی ارشد رشته­ ی مدیریت آموزشی

4 ـ 2 ـ سؤالات اصلی پژوهش…. 93

4 ـ 3 ـ  فرضیه های پژوهش…. 95

4 – 4 – سایر یافته های پژوهش …………………………………………………………………………………………..103

4 ـ 5 ـ جمع بندی.. 107

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………112

4 ـ 1 ـ یافته های توصیفی.. 111

5 ـ 2 ـ  سؤالات اصلی پژوهش…. 118

5 ـ 3 ـ فرضیه های پژوهش…. 121

5 ـ 4 ـ سایر یافته های پژوهش…. 128

5 ـ 5 ـ نتیجه گیری نهایی.. 132

5 ـ 6 ـ محدودیت های پژوهش…. 136

5 ـ 6 ـ 1 ـ محدودیت های پژوهشی.. 136

5 ـ 6 ـ 1 ـ محدودیت های اجرایی.. 136

5 ـ 7 ـ پیشنهادهای پژوهش…. 136

5 ـ 7 ـ 1 ـ پیشنهادهای پژوهشی.. 136

5 ـ 7 ـ 1 ـ پیشنهادهای کاربردی.. 137

10 ـ 1 ـ فهرست منابع فارسی.. 141

10 ـ 2 ـ فهرست منابع لاتین.. 146

فهرست جداول

عنوان		صفحه
جدول شماره 1: ویژگی­های ساختار سازمانی تواناساز و بازدارنده ……………………………………………………………..		27
جدول شماره 2: ابعاد سرمایه اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………		35
جدول شماره 3: شباهت­ها و تفاوت­های میان دیدگاه بوردیو، کلمن و پوتنام پیرامون سرمایه اجتماعی …		38
جدول شماره  4: فراوانی و درصد فراوانی اساتید به تفکیک مرتبه علمی ـ گروه آموزشی ……………………….		77
جدول شماره  5: فراوانی و درصد فراوانی دانشجویان به تفکیک جنسیت ـ گروه آموزشی ……………………..		78
جدول شماره  6: روایی و پایایی پرسشنامه نوع ساختار سازمانی ……………………………………………………………..		79
جدول شماره  7: تحلیل عامل تأییدی ابعاد انواع ساختار سازمانی ……………………………………………………………		80
جدول شماره  8: روایی و پایایی پرسشنامه سرمایه  اجتماعی ………………………………………………………………….		81
جدول شماره  9: تحلیل عامل تأییدی ابعاد سرمایه  اجتماعی …………………………………………………………………		81
جدول شماره  10: روایی و پایایی مقیاس رضایت تحصیلی دانشجویان ……………………………………………………		82
جدول شماره  11: تحلیل عامل تأییدی ابعاد رضایت تحصیلی دانشجویان ………………………………………………		83
جدول شماره 12: میانگین، انحراف استاندارد، بیشینه، کمینه و کشیدگی نوع ساختار سازمانی …………….		85
جدول شماره 13: میانگین، انحراف استاندارد، بیشینه، کمینه و کشیدگی سرمایه اجتماعی …………………..		86
جدول شماره 14: میانگین، انحراف استاندارد، بیشینه، کمینه و کشیدگی رضایت تحصیلی …………………..		87
جدول شماره 15: ضریب همبستگی رابطه بین ابعاد انواع ساختار سازمانی با ابعاد رضایت تحصیلی­ دانشجویان ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………		90
جدول شماره 16: ضریب همبستگی رابطه بین ابعاد ساختار سرمایه اجتماعی با ابعاد رضایت تحصیلی دانشجویان ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………		92
جدول شماره 17: ارزیابی نوع ساختار سازمانی دانشگاه …………………………………………………………………………….		93
جدول شماره 18: ارزیابی مطلوبیت سطح سرمایه­ی اجتماعی بخش­ها …………………………………………………….		93
جدول شماره  19: ارزیابی مطلوبیت رضایت تحصیلی دانشجویان ……………………………………………………………	94
جدول شماره  20: ارزیابی مطلوبیت ابعاد رضایت تحصیلی دانشجویان ……………………………………………………	94
جدول شماره 21: مقایسه ابعاد رضایت تحصیلی دانشجویان …………………………………………………………………….	103
جدول شماره 22: آزمون تعقیبی بونفرونی تفاوت بین میانگین­های ابعاد رضایت تحصیلی دانشجویان …..	104
جدول شماره 23: تحلیل واریانس یک­طرفه مقایسه دیدگاه اساتید در گروه­های مختلف آموزشی در خصوص نوع ساختار سازمانی دانشگاه ………………………………………………………………………………………………………..	105
جدول شماره 24: تحلیل واریانس یک­طرفه مقایسه دیدگاه اساتید در گروه­های مختلف آموزشی در خصوص مطلوبیت سرمایه اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………	106
جدول شماره 25: مقایسه رضایت تحصیلی دانشجویان در گروه­های مختلف آموزشی …………………………….	106
جدول شماره 26: آزمون تعقیبی شفه جهت مقایسه میانگین رضایت تحصیلی دانشجویان در گروه­های مختلف آموزشی …………………………………………………………………………………………………………………………………………..	107

فهرست اشکال و تصاویر

عنوان	صفحه
شکل شماره 1: چارچوب مفهومی رابطه بین متغیرهای پژوهش ………………………………………………………..	8
شکل شماره 2: چارچوب مفهومی رابطه بین متغیرهای پژوهش ………………………………………………………..	74
شکل شماره 3: رابطه بین نوع ساختار سازمانی دانشگاه و رضایت تحصیلی دانشجویان ……………………	97
شکل شماره 4: رابطه بین سرمایه اجتماعی بخش­ها و رضایت تحصیلی دانشجویان …………………………	99
شکل شماره 5: رابطه تعاملی نوع ساختار سازمانی دانشگاه و سرمایه اجتماعی بخش­ها با رضایت تحصیلی دانشجویان ……………………………………………………………………………………………………………………………..	102

پیوست­ها

عنوان	صفحه
پیوست شماره  1: پرسشنامه نوع ساختار سازمانی دانشگاه ………………………………………………………………..	163
پیوست شماره 2: پرسشنامه سرمایه اجتماعی بخش­های آموزشی ……………………………………………………..	166
پیوست شماره 3: مقیاس رضایت تحصیلی دانشجویان ……………………………………………………………………….	169

مقدمه

از سال­های آخر قرن بیستم، سازمان­ها از جمله دانشگاه­ها و مؤسسات و مراکز آموزش­عالی در معرض تغییرات شدید محیطی ناشی از پیشرفت­های علمی، فناوری و تحولات سیاسی و اقتصادی جهان قرار گرفتند، که منجر به دگرگونی بسیاری از مفاهیم از جمله مشتری و نقش آن در سازمان گردید (یمنی، 1382؛ محمدی، 1382؛ جانسون،گاستیفسون، اندرسون، لِرویک و چا[1]، 2001). در چنین شرایطی آنچه برای دانشگاه­ها و مؤسسات و مراکز آموزش­عالی ارزش می­آفریند، ایجاد ارتباط مستمر با مشتریان از طریق پاسخگویی به نیازها، خواسته­ها و نظرات آنها است (اسکات[2]، 1998).

زمانی­که دانشجویان به دانشگاه می­پیوندند، مجموعه ­ای از خواسته­ها، نیازها و تجربیات گذشته که انتظارات آنها را از دانشگاه را تشکیل می­دهد، با خود به همراه می­آورند. عکس­العمل و پاسخ­هایی که دانشگاه در مقابل خواسته‌های آنها فراهم می­آورد، تعیین­کننده­ی نگرش مثبت یا منفی آنها نسبت به دانشگاه و میزان رضایت یا نارضایتی آنان خواهد بود (ویلم، بولنز و جانگه[3]، 2007). بر این اساس، توجه به خواسته­ها و انتظارات دانشجویان از طریق ایجاد بستر مناسب، از اصلی­ترین مأموریت‌های دانشگاه­ها و مؤسسات و مراکز آموزش­عالی به شمار می­آید. یکی از مهم­ترین عواملی که می ­تواند در تحقق این بستر مناسب نقش داشته باشد، سرمایه­ی اجتماعی[4] است که از آن به عنوان کیفیت روابط بین ذی­نفعان آموزشی، گروه­ها و نهادهای رسمی و غیررسمی یاد­ می­شود (سلطانی و جمالی، 1387).

سرمایه­ی اجتماعی مجموعه ­ای از هنجارها، شبکه­ها و اعتماد اجتماعی موجود در یک سیستم (دانشگاهی) است که همچون یک نیروی ارتباطی قوی کل سیستم و

این مطلب را هم بخوانید :

https://voipshop.ir/forum/members/3141-rambodijan

 عناصر آن را به هم مرتبط و از طریق تسهیل همیاری بین گروه­ها و کاهش هزینه­ های مبادله، به تقویت رفتارهای همیارانه، نشر دانش و نوآوری، توسعه­ی مسئولیت­ پذیری و در نهایت جلب رضایت دانشجویان از جنبه‌های مختلف آموزشی و دانشگاهی منجر می­گردد (کمیسیون بهره­وری استرالیا، 2003؛ فوکویاما[5]، 1998). با این وصف، امروزه سرمایه­ی اجتماعی نقشی بسیار مهمتر از سرمایه ­های فیزیکی و انسانی در سازمان­ها و مراکز آموزش­عالی ایفا می­کند، به نحوی که در غیاب آن، نه تنها سایر سرمایه­ها اثربخشی خود را از دست می­دهند، بلکه پیمودن راه­های توسعه و تکامل سازمانی نیز ناهموار و دشوار می­گردد (بیکر[6]، 1382).

علاوه بر سرمایه­ی اجتماعی که از طریق تسهیل روابط و افزایش سطح اعتماد بین ذی‏نفعان آموزشی، به ایجاد بستر مناسب جهت افزایش میزان رضایت تحصیلی دانشجویان کمک خواهد کرد، نوع ساختار سازمانی دانشگاه که از آن به عنوان کالبد اصلی سازمان یاد می‏شود، بر میزان رضایت دانشجویان از تحصیل مؤثر خواهد بود. ساختار سازمانی از طریق ارائه­ الگوهایی از روابط رسمی و غیررسمی بین افراد در سازمان (دانشگاه)، از یک سو بر کیفیت و سطح سرمایه‏ی اجتماعی دانشگاه تأثیر خواهد­گذاشت، و از سوی دیگر بر میزان خلاقیت، نوآوری، توانمندی، تعهد و رضایت ذی­نفعان آموزشی مؤثر خواهد بود (پاول[7]، 2002). البته این تأثیرات بسته به نوع و ویژگی­های کارکردی ساختار سازمانی، می ­تواند تواناساز[8] یا بازدارنده[9] باشد. ساختار تواناساز ترکیبی از اقتدار و اختیار است که در آن افراد هم احساس اعتماد می­ کنند و هم برای استفاده از قدرت در نقش خود توانمند هستند. در مقابل در ساختار بازدارنده، سلسله‏مراتب و قوانین و رویه­ ها به نحوی است که مانع خلاقیت و نوآوری است و مدیران از قدرت خود جهت کنترل و دستوردهی به مرئوسین استفاده می­ کنند (هوی و سوئیتلند[10]، 2000 و 2001؛ هوی و میسکل[11]، 2008).

بر اساس شواهد پژوهشی، تعاملات سازمانی که نقش تبادل اطلاعات را در درون و بیرون سازمان بر عهده دارند، نیروی حیاتی سازمان به شمار می­آیند. به­ نحوی­که اگر این الگوی ارتباطات بر قوانین منعطف، مشارکت، نوآوری و ایجاد جوّی از اعتماد بین اعضا مبتنی باشد، به بقای سازمان، افزایش میزان کارایی و اثربخشی آن و در نهایت به جلب رضایت ذی­نفعان آموزشی از دانشگاه کمک خواهد­کرد (گایزر و سایمسیک[12]، 2005). لذا انتظار می­رود ساختار سازمانی تواناساز با توسعه­ی قوانین و فرایندهای منعطف، جلب مشارکت، خوش­بینی و تعهد افراد، شفاف­سازی اهداف و رسالت­های علمی و دانشگاهی و همچنین حمایت از افراد در فضایی مملو از اعتماد، زمینه­ توسعه­ی عملکرد افراد و همچنین جلب رضایت فراگیران که به عنوان اصلی­ترین مخاطبان و مشتریان دانشگاه محسوب می­شوند را فراهم آورد. در مقابل در ساختار بازدارنده به دلیل تاکید بیش از حد بر ارتباط یک­طرفه (از بالا به پایین)، عدم پذیرش تفاوت­ها، توسعه­ی جوّی از بی­اعتمادی و استفاده از سلسله­مراتب اداری جهت کنترل، نظارت و نظم­دهی به افراد و زیردستان زمینه­ نارضایتی افراد (اساتید و دانشجویان) و ضعف عملکرد آنها فراهم می­آید. بنابراین، با نظر به آنچه گفته شد و با توجه به نقش ساختار سازمانی تواناساز در جلب رضایت افراد و به خصوص دانشجویان از دانشگاه و نیز نقشی که در زمینه­سازی برای عملکرد مطلوب دانشگاه دارد، مدیران و برنامه­ریزان دانشگاهی باید با توسعه­ی ساختار سازمانی مناسب و سوق دادن آن به سمت ساختار سازمانی تواناساز، به ایجاد بستر مناسب